Εκπαίδευση στα… ντοπιάρικα!

Κείμενο: Νίκος Φωτακόπουλος
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Νίκος & Νάσος Φωτακόπουλος

Η «κλειστή» περίοδος του κυνηγιού είναι η καλύτερη για την εκπαίδευση του σκύλου μας. Εχουμε απεριόριστο χρόνο να χτίσουμε τη σχέση μας περνώντας ώρες μαζί του στο σπίτι, στο πάρκο ή στον δρόμο.

Αυτή την εποχή δεν υπάρχει το κυνηγετικό άγχος και έτσι έχουμε εκτός από χρόνο και την απαραίτητη? ηρεμία για να διορθώσουμε κάποια ελαττωματάκια του συντρόφου μας ή να του μάθουμε κάποιες εντολές όπως το «έλα» και το «στοπ».

Σχεδόν παντού υπάρχουν Ζώνες Εκγύμνασης Σκύλων (ΖΕΣ) και αυτό διευκολύνει τη νόμιμη εκπαίδευση του σκύλου μας αυτή την εποχή που, ας το παραδεχτούμε, είναι… ιεροσυλία να βγάζουμε τα σκυλιά μας στα κυνηγοτόπια. Οχι ότι στις ΖΕΣ δεν γίνεται ζημιά, όμως σε κάποιες περιπτώσεις όπως π.χ. στη ΖΕΣ του Σχιστού η εκπαίδευση απαγορεύεται τους μήνες Απρίλιο και Μάιο που είναι και οι πλέον κρίσιμοι για την αναπαραγωγή της πέρδικας.

Αν και κατά τη γνώμη του γράφοντος οι ΖΕΣ θα έπρεπε να είναι κλειστές τους μήνες Απρίλιο, Μάιο και Ιούνιο. Καλό θα είναι λοιπόν να πάμε όσο γίνεται προς τα πίσω τα εκπαιδευτικά μας στα κυνηγοτόπια ώστε να μην ενοχλούμε τα θηράματα και ειδικότερα την πέρδικα και τον λαγό. Με την εκπαίδευση στα ορτύκια τα πράγματα είναι πιο εύκολα μια και μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ήμερα πουλιά ακόμα και στο διπλανό μας κτήμα. Τα ορτύκια του εκτροφείου είναι ιδανικά για τα πρώτα μαθήματα των χρονιάρικων κουταβιών αλλά και για να διορθώσουμε τη φέρμα κάποιου μεγαλύτερου σκύλου.

Κάθε θήραμα έχει τις δυσκολίες και τις ιδιαιτερότητες του και μπορεί να προσφέρει πολλά στη βελτίωση των φυσικών προσόντων του σκύλου μας. Ομως το ταπεινό ορτυκάκι ήταν, είναι και θα παραμείνει αναντικατάστατο για την εκπαίδευση των νεαρών κυνηγόσκυλων.

Πρώτη επαφή…

Η πρώτη επαφή συνήθως γίνεται με το ήμερο και όταν πια ο μαθητής θα έχει ξεδιπλώσει τα προσόντα ή τα… ελαττώματά του, τότε θα το πάμε στα άγρια που αυτή την εποχή είναι τα ντοπιάρικα. Και όταν λέμε ντοπιάρικα εννοούμε αυτά που φωλεοποιούν στη χώρα μας. Ασχετα αν τα περισσότερα από αυτά τον χειμώνα φεύγουν για την Αφρική. Η «γεωγραφία» και η κατανομή των ορτυκιών σε πολλά μέρη της χώρας δεν θα μας δυσκολέψει να το βρούμε. Ακόμα και στα ψηλά βουνά απαντάται τα τελευταία χρόνια και αυτό είναι ένα μυστήριο. Δεν είναι λίγες οι συναντήσεις περδικοκυνηγών με ορτύκια σε υψόμετρα που φτάνουν τα 2.000 μέτρα!

Η βιολογία του και η συμπεριφορά του ντοπιάρικου ορτυκιού αναγκάζει τον σκύλο μας να… κατεβάσει την ταχύτητα του και να κάνει πολύ πυκνότερη την έρευνά του, ώστε να έχει αποτέλεσμα. Στο κυνήγι του ντοπιάρικου ορτυκιού τα… εγχειρίδια μπαίνουν στο ντουλάπι και τα μεγάλα λόγια για ταχύτητες και σούπερ διαδρομές ξεχνιούνται πολύ γρήγορα.

Ενταση καλπασμού

Η εμπειρία χιλιάδων κυνηγών έχει αποδείξει ότι όσο καλή μύτη και εάν έχει ένα κυνηγόσκυλο, δεν θα κατορθώσει να φερμάρει παρά ελάχιστα ντοπιάρικα ορτύκια, εάν δεν κατορθώσει να ελέγξει και να ρυθμίσει την ένταση του καλπασμού του!

Ειδικά ένας σκύλος με μέτρια όσφρηση πρέπει να προσαρμόσει ανάλογα την ταχύτητά του ώστε να προλάβει να φερμάρει ένα σμουλομένο ορτύκι. Ακόμα και ένας σκύλος με σπουδαία όσφρηση δεν θα μπορέσει να κάνει και πολλά πράγματα αν «πετάει» πάνω από τα τριφυλλοχώραφα την ώρα που τα ορτύκια κάτω από τα πόδια του κάνουν οχτάρια ή μένουν ακίνητα σαν σβόλοι από χώμα. Με τον καιρό και αφού κάνει κάμποσα?κουτουλήματα, ο σκύλος θα καταλάβει ότι πρέπει να μετριάσει την ταχύτητά του όταν θα ψάχνει για ορτύκια. Εγραφε κάποτε ο έμπειρος εκπαιδευτής Θωμάς Πετρόχειλος: «Το ντοπιάρικο ορτύκι οξύνει το μυαλό του κυνηγόσκυλου και τονώνει την επαφή με τον κυναγωγό του σε πολύ μεγάλο βαθμό. Ενας σκύλακας που έχει φερμάρει 100 και 200 καμπίσιες πέρδικες εξακολουθεί να θεωρείται άπειρο κουτάβι, ενώ ένας που έχει φερμάρει 30 ντοπιάρικα ορτύκια, να είστε σίγουροι πως έχει κάνει πολύ? από τον ?δρόμο? που πρέπει να διανύσει για να θεωρείται καλός κυνηγετικός σκύλος!».

Και έχει απόλυτο δίκιο ο Θωμάς Πετρόχειλος. Ενας σκύλος που φερμάρει τις καμπίσιες πέρδικες δεν σημαίνει ότι θα είναι ικανός και στα ορτύκια. Το ορτυκόσκυλο και περισσότερο αυτό που ειδικεύεται στα ντοπιάρικα είναι ένας σκύλος με εξειδίκευση. Χρειάζεται πολλά? ένσημα για να γίνει ένας αποδοτικός βοηθός στο κυνήγι αυτού του μικροσκοπικού θηράματος. Η εμπειρία σε άλλα πουλιά όπως στην μπεκάτσα ή την καμπίσια δεν μετράει. Ολα πρέπει να ξαναρχίσουν (σχεδόν) από την αρχή και στα ορτυκοτόπια που όπως προαναφέρθηκε υπάρχουν σχεδόν παντού.

Πού θα βρείτε τα ορτύκια

Μη βιάζεστε ποτέ στο ψάξιμο των ορτυκιών, όπως δεν βιάζονται και αυτά. Σκεφτείτε μόνο πως πολλά ορτύκια σηκώνονται μέσα από τα πόδια μας ή αφού τα έχουμε ήδη προσπεράσει.
Ψάξτε κυρίως τις άκρες των χωραφιών και ειδικά σε όσα υπάρχουν τούφες ή συστάδες από αγκάθια κ.λπ.
Ψάξτε τα σταροχώραφα, που στις αυλακιές τους υπάρχει πράσινο χορτάρι, μουχρίτσα κ.λπ.
Ψάξτε γύρω από νερά (λάκκους, πηγές, ποτιστικά χωράφια κ.λπ.), ειδικά σε ξερά μέρη.
Ψάξτε μέσα στις ξερικές καλαμποκιές, ειδικά όταν έχει αρχίσει η ζέστη.
Ψάξτε κι άλλο στο σημείο που σηκώσατε ορτύκι. Είναι πολύ πιθανό να υπάρχει δεύτερο, τρίτο και τέταρτο.
Ξαναψάξτε τα ίδια σημεία που σηκώσατε ήδη πουλιά, αφού αφήσετε να περάσουν πρώτα μια-δυο ώρες.
Ψάξτε τα σημεία που ενώνονται χωράφια με διαφορετικές καλλιέργειες, όπως π.χ. τριφύλλια με στάρια. Στα ορτύκια αρέσει να μπαινοβγαίνουν από τη μια καλλιέργεια στην άλλη.
Το σούρουπο ψάξτε γύρω από τα καλαμπόκια. Τα πουλιά που όλη την ημέρα την πέρασαν μέσα στο δάσος από καλαμπόκια, βγαίνουν περιμετρικά για… σουλάτσο. Μερικές φορές αυτή είναι η καλύτερη ώρα της ημέρας.
Οι ντοματιές, τα αμπέλια και τα ακαλλιέργητα χωράφια, που έχουν γίνει αγκαθότοποι, τις πιο πολλές φορές κρύβουν τις πιο ευχάριστες εκπλήξεις.
Τέλος, ψάξτε τη διαφορετική καλλιέργεια που θα βρείτε στην περιοχή (π.χ. ανάμεσα στα σταροχώραφα ψάξτε το μοναδικό τριφύλλι και αντίστροφα στα τριφύλλια ψάξτε τα σταροχώραφα).