Published on 14 Αυγούστου, 2013 | by Kynoclub

Ηλεκτρονικό κολάρο! Τα υπέρ και τα κατά…

Κείμενο-φωτο: Νίκος Φωτακόπουλος

Τα τελευταία χρόνια αρκετές εισαγωγικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κυνηγετικό κλάδο και στον κλάδο των μικρών ζώων γενικότερα, περιλαμβάνουν στα προϊόντα τους μια σειρά από ηλεκτρονικές συσκευές όπως είναι π.χ. το «αντιγάβ», η συσκευή εντοπισμού κατά τη φέρμα (μπίπερ), το ηλεκτρικό «εκπαιδευτικό» κολάρο και πιο πρόσφατα το GPS που μας δίνει δορυφορικά το ακριβές στίγμα στο οποίο βρίσκεται ο σκύλος μας.
Από αυτές τις συσκευές βοηθήματα, αυτές που θεωρούνται οι πλέον αμφιλεγόμενες ή ακόμα και επικίνδυνες είναι το «αντιγάβ» και το «κολάρο εκπαίδευσης». Το αντιγάβ ενεργοποιείται αυτόματα και τιμωρεί τον σκύλο με ηλεκτρική εκκένωση όταν αυτός γαβγίζει ενώ το κολάρο εκπαίδευσης τιμωρεί τον σκύλο, πάντα με ηλεκτρική εκκένωση, τη χρονική στιγμή που θα επιλέξει ο κυναγωγός με το τηλεκοντρόλ.
Δεν είναι λίγοι οι κυνόφιλοι αλλά και εκπαιδευτές ακόμα και Κυνολογικοί Όμιλοι που έχουν εκφραστεί κατά αυτών των συσκευών τις οποίες θεωρούν επικίνδυνες ακόμα και καταστρεπτικές για την υγεία και την ισορροπημένη συμπεριφορά των σκύλων. Σε ορισμένες χώρες έχει απαγορευτεί παντελώς η χρήση τους και οι ιδιοκτήτες ή οι εκπαιδευτές που χρησιμοποιούν αυτά τα εργαλεία κατά την εκπαίδευση κινδυνεύουν με βαριά πρόστιμα ή ακόμα και με καταδικαστικές αποφάσεις.

Η ευκολία με την οποία ο οποιοσδήποτε δηλώνει εκπαιδευτής αποκτώντας ένα ηλεκτρονικό κολάρο είναι κάτι που είναι πολύ γνωστό στον κύκλο των έμπειρων επαγγελματιών που γνωρίζουν πολύ καλά πόσο επικίνδυνο μπορεί να αποδειχτεί ένα τέτοιο εργαλείο στα χέρια κάποιου ερασιτέχνη ή ακόμα και στα χέρια ενός (δήθεν) επαγγελματία ο οποίος δεν έχει την εμπειρία, δεν έχει περάσει καμιά εκπαίδευση ο ίδιος και τέλος δεν κατέχει τα στοιχειώδη για την ψυχοσύνθεση των σκύλων. Πάμπολλοι σκύλοι έχουν αποκτήσει προβλήματα (φοβίες, ανθρωποφοβίες, κρίσεις πανικού κ.λπ.) εξαιτίας των ηλεκτρονικών κολάρων και αυτό είναι ένα διεθνές φαινόμενο που έχει ξεσηκώσει θύελλα διαμαρτυριών κατά της διάδοσης και χρήσης αυτών των εκπαιδευτικών μεθόδων που περιλαμβάνουν τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων. Μάλιστα ο Κυνολογικός Οργανισμός της Αγγλίας (Kennel Club) ζητά την απαγόρευση της χρήσης τους σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο σε συνέχεια της απαγόρευσής τους στην Ουαλία. Υπολογίζεται ότι στη Βρετανία υπάρχουν στα χέρια ιδιωτών και επαγγελματιών 500.000 συσκευές!
Ερευνα…

Έχουν υπάρξει καταδίκες για βασανισμό σκύλων με ηλεκτρονικά κολάρα και οι χρήστες αυτών των συσκευών μπορούν ανά πάσα στιγμή να βρεθούν κατηγορούμενοι.

Κατά της χρήσης των ηλεκτρονικών κολάρων κατέληξαν δύο διαφορετικές μελέτες που πραγματοποίησαν επιστήμονες στα Πανεπιστήμια του Μπρίστολ και του Λίνκολν σε συνεργασία με τον «Οργανισμό Ερευνας Τροφίμων και Περιβάλλοντος». Το συμπέρασμα και των δύο μελετών ήταν ότι η χρήση του ηλεκτρονικού κολάρου μπορεί να οδηγήσει σε αρνητικές επιπτώσεις την «ευημερία» ενός σημαντικού ποσοστού των ζώων που έχουν εκπαιδευτεί με αυτή την τεχνική. Η Επιτροπή διαπίστωσε παράλληλα ότι πολλοί ιδιοκτήτες χρησιμοποίησαν τις συσκευές χωρίς να τηρήσουν τις οδηγίες χρήσης τους. Οι μελέτες όμως επισήμαναν και την κυκλοφορία στην αγορά ορισμένων κολάρων που είχαν τη δυνατότητα παροχής ηλεκτρικής εκκένωσης για 30 συνεχόμενα δευτερόλεπτα (!!!), κάτι το οποίο ασφαλώς δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να θεωρηθεί τιμωρία νουθεσίας αλλά βασανισμός του ζώου. Ενα ακόμα ενδιαφέρον συμπέρασμα αυτών των ερευνών ήταν το γεγονός ότι η «θετική μέθοδος εκπαίδευσης» μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική από τη μέθοδο εκπαίδευσης διά της τιμωρίας (κολάρο). Στη θετική μέθοδο εκπαίδευσης ο σκύλος εκτελεί με ανταμοιβή (λιχουδιά) και με ευχαρίστηση την εντολή ενώ αντίθετα στη δεύτερη περίπτωση εκτελεί λόγω του φόβου της τιμωρίας.

Στην Ελλάδα δεν υπάρχει σχετικό νομοθετικό πλαίσιο που να περιορίζει τη χρήση αυτών των συσκευών και η σωστή χρήση τους εναπόκειται στην κρίση και τη σύνεση ή μη του ιδιοκτήτη ή του επαγγελματία εκπαιδευτή. Παρ όλα αυτά έχουν υπάρξει καταδίκες για βασανισμό σκύλων με ηλεκτρονικά κολάρα και οι χρήστες αυτών των συσκευών μπορούν ανά πάσα στιγμή να βρεθούν κατηγορούμενοι. . Οι περισσότερες εταιρείες που κατασκευάζουν αυτές τις συσκευές τις διανέμουν συνοδευόμενες από λεπτομερείς έντυπες οδηγίες, ενώ αρκετές παρέχουν και εκπαιδευτικό οπτικοακουστικό υλικό που ενημερώνει τον χρήστη της συσκευής για τους κινδύνους που ελλοχεύει η χρήση της. Όμως υπάρχει και η διαφορετική άποψη για τη χρήση των εκπαιδευτικών κολάρων.
Χαρακτηριστικά είναι όσα μας δήλωσε γνωστός εκπαιδευτής από τη Βόρεια Ελλάδα όταν του μεταφέραμε τα προαναφερθέντα και του ζητήσαμε τη γνώμη του. Έχουν ενδιαφέρον όσα μας δήλωσε.
`’-Μπορεί τα ευρήματα από τις μελέτες των Αγγλικών Πανεπιστημίων να είναι σωστά. Για την Αγγλία όμως. Οχι για την Ελλάδα. Και να εξηγήσω το γιατί.
Οταν εκπαιδεύω σε μέρη όπου κάποιοι οδηγοί αντί να φρενάρουν αντίθετα προσπαθούν να πατήσουν τους σκύλους, ο μόνος τρόπος για να αποτρέψω ένα ανεκπαίδευτο ζώο, που βρίσκεται εκατό ή διακόσια μέτρα μακριά μου, να μη βγει στον δρόμο είναι το ηλεκτρονικό κολάρο. Το ίδιο πρέπει να κάνω και για την αποφυγή της φόλας. Δυστυχώς τρέμει καθημερινά η ψυχή μας, όλων των επαγγελματιών, να μη συναντήσουν οι σκύλοι μας φόλες. Το κολάρο είναι το πιο αποτελεσματικό και κυρίως άμεσο μέσο που μπορεί να σώσει τη ζωή του σκύλου. Προτιμώ σε αυτή την περίπτωση να πονέσω για λίγο τον μαθητή μου παρά να τον θυσιάσω στον βωμό της φόλας και στον βωμό ενός συναισθηματισμού που δεν μπορεί να δει την πραγματικότητα. Να είστε σίγουροι ότι κανένας δεν ανησυχεί περισσότερο από τον επαγγελματία εκπαιδευτή για την υγεία και την ψυχική ισορροπία του κάθε σκύλου που μπαίνει στο καμιόνι του ή στη σχολή του. Αξίζει όμως να σημειώσω ότι προσωπικά σπάνια χρησιμοποιώ την ηλεκτρική εκκένωση. Αρχίζω την εκπαίδευση του σκύλου χρησιμοποιώντας σταδιακά την ηχητική ειδοποίηση και όταν χρειαστεί την ελάχιστη κλίμακα. Ένα ανώδυνο τσιμπηματάκι δηλαδή… Σπάνια ανεβάζω την κλίμακα έντασης της εκκένωσης και αυτό μόνο όταν είναι απαραίτητο και πάντα για τελικό όφελος του ζώου.”

To timing

Όπως συμβαίνει και με πολλά αντικείμενα που είναι φτιαγμένα για να διευκολύνουν τη ζωή μας έτσι συμβαίνει και με το ηλεκτρονικό εκπαιδευτικό κολάρο. Όπως ένα κουζινομάχαιρο μπορεί να είναι επικίνδυνο αν το χρησιμοποιήσουμε λάθος έτσι και ένα ηλεκτρονικό κολάρο μπορεί να αποδειχτεί καταστροφικό αν δεν χρησιμοποιηθεί σωστά. Και το μεγαλύτερο λάθος που μπορεί να γίνει στη χρήση ενός κολάρου είναι η χρονική στιγμή της ηλεκτρονικής εκκένωσης, δηλαδή της τιμωρίας αλλά και ο συσχετισμός με καταστάσεις που συμβαίνουν στον ίδιο χρόνο. Αν για παράδειγμα ο σκύλος ορμήσει σε ένα θήραμα την ώρα που αυτό ξεπετάγεται και εμείς προσπαθήσουμε να τον σταματήσουμε επιβάλλοντας την τιμωρία της εκκένωσης το πιθανότερο είναι ο σκύλος να ταυτίσει τον πόνο με την παρουσία του θηράματος και όχι με την καταδίωξη. Το αποτέλεσμα θα είναι να φορτώσουμε τον σύντροφό μας με το μέγα ελάττωμα της θηραματοφοβίας, κάτι που πιθανό να είναι μη επανορθώσιμο. Προσοχή λοιπόν στη χρήση των ηλεκτρονικών εκπαιδευτικών κολάρων που πολύ εύστοχα ορισμένοι έμπειροι κυνόφιλοι τα ονομάζουν ηλεκτρονικά… καταστρεπτικά κολάρα. Αυτοί, όπως και ο Κυνολογικός Όμιλος της Αγγλίας, ξέρουν.