ΦΑΣΙΑΝΟΣ: To θήραμα του …μέλλοντος μας!

Του Άγγελου Ποιμενίδη

Πίνακες: Αndrea Mazzoli φωτο: Ν. Φωτακόπουλος

Ο φασιανός δεν είναι πέρδικα για να κάνει σπίτι και οικογένεια τα κατσάβραχα, ή τα δάση ή τα χωράφια. Αυτός θέλει μόνο παλάτια ειδικού τύπου. Βαλτόδασα με πυκνά δέντρα, που τα κάνουν πυκνότερα οι αναρριχητικοί θάμνοι, βάτοι, αρκουδόβατοι, αγράμπελες κ.λ.π. Τα δάση αυτά να έχουν μορφή ζούγκλας, αλλά γύρω τους να απλώνονται καλλιεργημένοι χώροι, σταροχώραφα κ.λ.π.

Στα χωράφια βόσκει ο φασιανός, τα κοντινά με το δάσος του, και μόλις μυριστεί κίνδυνο σούρνεται σαν την πέρδικα ακριβώς και καταφεύγει σ’ αυτό. Μέσα στο δάσος δεν βόσκει. Δεν είναι κουνάβι ή αηδόνι να χαίρεται τους σκιερούς και σκοτεινούς σύθαμνους χώρους. Το έχει για καταφύγιο, ορμητήριο και κοιτώνα του. Αυτού κουρνιάζει σαν τις κότες, ψηλά στα κλωνιά των δέντρων, που θα’ ναι σκεπασμένα με τις περικοκλάδες. Απ’ αυτού τα φασιανοκοκκόρια κάνουν τον κόκορα και οι φαζάνες κακαρίζουν, αλλά οι συνεντεύξεις και τα συνοικέσια, στα γύρω χωράφια, που σούρτα – φέρτα τα ‘χουνε με το καταφύγιό τους.

Ζωή ίσια, στρωτή, στερεότυπη. Ακούς τα κοκόρια που λαλούν πρωί – βράδυ από την ίδια πυκνούρα των ψηλών δέντρων της ζούγκλας τους. Ακούς τα φτερουγίσματά τους, όταν προσγειώνονται από τα ψηλά στη γη, για να πάρουν το μονοπάτι τους για τις κυλίστρες τους ή τα βοσκοτόπια τους στα χωράφια. Ακούς τους καυγάδες των μικρών και τα μαλώματα της μάνας για να τα βάζει σε τάξη. Τίποτα κρυφό και μυστηριώδες. Περιστέρια και κότες της αυλής είναι οι φασιανοί και όρεξη να έχεις να τους παρακολουθήσεις.

Ανάγκη προστασίας…

Μπορείς ακόμα να τους καλέσεις και σε γενική συνέλευση. Αυτό έκαναν οι χωρικοί όταν είχαμε φασιανούς. Σκορπούσαν σιτάρι σε γραμμή από το καταφύγιό τους προς τα χωράφια και τα χαζά πουλιά ορμούσαν και το μάζευαν προς το μέρος που τους καλούσε ο χωρικός με τις παγίδες, τα άγκιστρα, τις θηλιές ή το βροντάρι του.

Κουβάρια γινόντουσαν εκεί σ’ ένα αλωνάκι, που σκορπούσε πυκνούς τους σπόρους ο δολοφόνος, για να τους σηκώσει όλους μαζί μ’ ένα σμπάρο! Και που θα ‘φευγαν όσοι γλίτωναν; Πάλι στη ζούγκλα τους, ώσπου να ξεθαρρέψουν και να συρθούν πάλι στα ξέφωτα.

Αυτό φυσικά τους αφάνισε. Ύστερα μεσολάβησε και ο σκύλος του κυνηγού, που τους ξετρύπωνε, όταν απόμνεσκαν τρυπωμένοι στους περιθωριακούς από το καταφύγιό τους θάμνους ή τις καλαμποκιές, και τελευταία οι εκχερσώσεις των καμπόδασων αυτών (της Λιμνοθάλασσας του Πορτολάγου, του Κοτζά Ορμάν του Νέστου, της Κουλούρας, του Γιδά, της Λίμνης των Γιαννιτσών, του Πλαταμώνα, της Κερκινίτης λίμνης, Πορόϊα, Μανδράκι, Μουριές, Κουρί, Αλεξανδρουπόλεως κ.λ.π. κ.λ.π.)

Όταν αφανίσεις τα φυσικά στέκια καταφύγια και ορμητήρια των θηραμάτων, τα εξουδετέρωσες και σου είναι δούλοι και αιχμάλωτοι, είναι για κλάμα και όχι για σκοτωμό.

Η περίλαμπρη και μαγευτική μας χώρα, που έγινε και αιτία να έρθει στην Ευρώπη ο φασιανός, είναι υπέροχος τόπος για να εγκατασταθεί μονίμως και σε καταπληκτική πλησμονή ο φασιανός.

Υπήρχε, όπως είπα, άφθονος στα παλιά χρόνια, γιατί είχαμε καμπόδασα πυκνά και η θηλιά ή η παγίδα ή η σαΐτα δεν μπορούσαν να τον εξοντώσουν.

Τον εξόντωσαν οι αποψιλώσεις, οι εγγειοβελτιώσεις και τα σκάγια, διότι εύκολα σκοτώνεται και εύκολα ανακαλύπτεται.

Η προτίμησή τους στο θεόπυκνο, με μορφή ζούγκλας, δάσος, οφείλεται στην ανάγκη αυτοπροστασίας του από τους εχθρούς του. Αν αυτοί έλειπαν, θα ζoύσε σαν τα τσίλια και στο θεσσαλικό κάμπο ακόμα, αρκεί να είχε νερό και ένα δεντρί να κουρνιάσει τη νύχτα. Αν του εξασφαλίσουμε την προστασία, θα καλοζήσει και θα μας ενθουσιάσει και θα μπαίνει και στις αυλές μας.

Χρειάζεται προστασία – ασφάλεια- ακυνηγεσία ο φασιανός και όταν αυτά εξασφαλιστούν, θα ζωντανέψει η ύπαιθρος από την παρουσία του, αν εννοείται διασπείρουμε ζευγάρια στους κατάλληλους χώρους.

Τους χώρους αυτούς χωρίζω σε δύο κατηγορίες: Α) Χώροι που ο φασιανός θα διαβιεί ως καλλωπιστικό και διακοσμητικό θήραμα, που θα παρηγορεί τους κυνηγούς και θα απαγορεύεται απολύτως το κυνήγι του, εκτός αν πληθύνει επικίνδυνα, οπότε θα επιτρέπεται το κυνήγι για ορισμένα κομμάτια, στους κυνηγούς της περιοχής εκείνης αποκλειστικά. Τότε θα φιλοτιμηθούν οι κυνηγοί και θα τους διαφυλάξουν.

Τέτοιοι τόποι υπάρχουν παντού, από το δικό μας εδώ Ορμένιο ως την Σητεία. Και συγκεκριμένα είναι οι παραποτάμιες κοιλάδες και λαγκαδιές των μικρών ποταμών (Λάδων, Ευρώτας, Μόρνος, Καλαμάς, Άραχθος, Πηνειός, Κηφισός, Λουδίας, Γαλλικός, Αγγίτης, Μυλοπόταμος, Λούρος κλπ.) όπου υπάρχουν φυτείες από λεύκες και ιτιές και πλατάνια, λιβαδότοποι και χωράφια.

Όμοιοι χώροι είναι και οι μικροί βαλτότοποι με δέντρα και παραλίμνιες εκτάσεις των λιμνών της Μακεδονίας και άλλοι μικρότεροι στα νησιά, όπως ο κάμπος της Βασιλικής, της Λευκάδος ή στη Στερεά, εκτάσεις της Κωπαΐδας και στο Ξηρόμερο, ο βαλτότοπος του Παλιάμπελου, Πέτρας κλπ.

Ανάλογα με την έκταση των τόπων αυτών και την επίβλεψη και διαφύλαξη των φασιανών, θα αναπτυχθεί το είδος αυτό και θα ικανοποιήσει οπωσδήποτε τους κυνηγούς.

Οι ιδανικοί βιότοποι

Χώροι πρώτης κατηγορίας, που είναι δυνατό ν’ αναπτυχθούν οι φασιανοί και να μετατραπούν σε θαυμάσια κυνηγοτόπια, όπου το κυνήγι των φασιανών θα επιτρέπεται για όλους τους κυνηγούς σε καθορισμένη εποχή και για ορισμένο αριθμό κατά κυνηγό, η Πατρίδα μας διαθέτει πολλούς και αν το θελήσουμε, θα λύσουμε το μεγαλύτερο θέμα της κυνηγετικής μας δυσπραγίας.

Θα ονομάσω τους κυριότερους και ας βρεθούν άνθρωποι δυναμικοί και σωτήρες να τους αξιοποιήσουν:

1) Η παρόχθια περιοχή του ποταμού Άρδα τεραστίας εκτάσεως, με βαλτότοπους δεντροφυτεμένους (ιτιές, λεύκες, μουριές, φτελιές, καρυδιές) και χωράφια.

2) Πολλές περιοχές του ποταμού Έβρου και ειδικότερα: Περιοχές Νέας Βύσσας, Σαγήνης Σοφικού, Πυθίου, Διδυμοτείχου (Ερυθροπόταμος) Λαβάρων, Κορνοφωλιάς, Τυχερού, Κήπων, Πόρου, Γκιαούρ Αντά.

3) Η παρόχθια περιοχή της Λιμνοθάλασσας του Πορτολάγου (Ίσαμος, Πολύανθος, Σάλπη, Κουτσό, Πολύσιτος) που ως λίγα χρόνια πριν έβραζε από φασιανούς και τους βλέπανε πάνω από το τραίνο.

4) Το Κοτζά Ορμάν της Χρυσουπόλεως, που διατηρεί και σήμερα κάμποσα ζευγάρια φασιανών στις εκβολές του Νέστου.

5) Η κοιλάδα του Νότου στα σημεία όπου ευρύνεται και σχηματίζει απλωσιές με δέντρα (Λιβετά -Σταυρούπολις- Παρανέστιο. Και εδώ άλλοτε υπήρχαν φασιανοί.

6) Οι χώροι ανάμεσα στην Σιδηρ. Γραμμή και της Κερκίνης λίμνης (Ροδόπολις, Μανδράκι, Μουριές, Ακριτοχώρι) που και άλλοτε υπήρξαν φασιανοτόπια.

7) Θεοκάμωτη περιοχή για δημιουργία μεγάλων φασιανότοπων- άλφα, άλφα- είναι ο τεράστιος χώρος, απέναντι από τη Θεσσαλονίκη, οι εκβολές του Βαρδάρη και Αλιάκμονα.

Από την Σίνδο, Χαλάστρα, Νέα Μάλγαρα, το Αιγίνιο κλπ. ως την Τούσλα (Αλυκή Κατερίνης) ανάμεσα στα αναχώματα και τους ρυζώνες και λευκιώνες, στο χάος εκείνο το άδεντρο προς τον Θερμαϊκό κόλπο, γίνονται, αν φυτευτούν δέντρα και μείνει ελεύθερος χώρος για τους φασιανούς, υπέροχα φασιανοτόπια για να ικανοποιούν χιλιάδες κυνηγών.

Προπολεμικά εξ άλλου, βορειότερα από τους χώρους αυτούς, στην Κοιλούρα και το Γιδά, είχαμε φασιανούς.

8) Οι τόποι από το Λιτόχωρο, τον Πλαταμώνα ως τον Πυργετό, προς τη θάλασσα και τις εκβολές του Πηνειού, ήταν άλλοτε φασιανοτόπια και μπορεί να ξαναγίνουν.

9) Η θαυμάσια κοιλάδα του Σπερχειού, μήκους 40 και παραπάνω χιλιομέτρων από το Λιανοκλάδι, Ζηλευτό, Σπερχειάδα, Μακρακώμη, ως τα πόδια του Τυμφρηστού είναι τόποι ιδανικοί για φασιανούς και κλαίνε ζητώντας την εγκατάστασή του.

10) Τόποι γύρο από το Αγρίνιο στις κοιλάδες των ποταμών (Αχελώος, Εύοινος, Μόρνος) οι λίμνες που αποξηραίνονται κλπ. προσκαλούν τους φασιανούς. Ας μας συγκινήσουν οι φωνές τους.

Το Αγρίνιο εξ άλλου στην Δυτική Ελλάδα και η Αλεξανδρούπολη στην Ανατολική, θεωρώ προνομιούχους τόπους για την ανάπτυξη θηραμάτων παντός είδους. Πουθενά αλλού στην πατρίδα μας δεν υπάρχουν κυνηγότοποι τέτοιοι σαν τους δύο αυτούς και όποιος θέλει να ξεκινήσει για να μελετήσει τον λόγο που αδειάζουν από κυνήγια και τις αιτίες του κακού, απ’ αυτούς πρέπει να ξεκινήσει.

Η φύση χάρισε στην πέρδικά μας πολλά φυσικά αγαθά, αλλά η κακομοιριά μας δεν μας άφησε να τα αξιοποιήσουμε. Μπορεί να ’μαστε έξυπνοι άνθρωποι και παλικάρια για να χύνουμε το αίμα μας στα “πεδία των μαχών”, να συλλαμβάνουμε ιδέες και να μας τις κλέβουν άλλοι, όμως ο πρακτικός νους μας λείπει και η νοικοκυροσύνη με τα απλά μέσα. Η μεμψιμοιρία μας κατατρώγει και η σοφιστική στροφή των πραγμάτων, ότι ο δείνα και ο δείνα φταίει, ενώ αλληλέγγυα έχουμε όλοι μας ευθύνη.

Είναι έγκλημα η καθαυτό θηραματοτρόφος χώρα, η Ελλάδα, με τα ντόπια θηράματα και τα διαβατικά, να καταντήσει τόσο φτωχή, να ερημωθούν από τα κυνήγια οι κυνηγότοποι της Αρτέμιδος και οι κυνηγοί της να σφαδάζουν και να χτυπούν το ένα χέρι, με τ’ άλλο «από την απελπισία»!… Αλλά πολλές φορές τα είπα αυτά και συγκινώ μόνο τον εαυτό μου.

Όνειρα….

ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ ονειροπόλος, ούτε και προτείνω εναδαφισμούς και ουτοπίες. Προβάλλω θέματα για τη σωτηρία μας και για την κοινή ωφέλεια και την κρατική οικονομία, απλά πρακτικά που με λίγο ρεαλισμό γίνονται.

Οι παππούδες μας ανέβαζαν στους Παρθενώνες δίχως γερανούς, ογκολίθους δέκα τόνων και έκαμναν τριήρεις δίχως καρφιά. Τους πέρασε από την ιδέα να προσθέσουν στην κορυφή του Ολύμπου και τον Κίσαβο, εμείς σήμερα επίσης ξηραίνουμε λίμνες, τρυπάμε βουνά, τιθασεύουμε τον Μέγδοβα και τον Αχελώο και αφαλατίζουμε το θαλασσινό νερό για να το πίνουμε. Δε μπορούμε τάχα να περισώσουμε τα θηράματα και να αναπτύξουμε την φασιανοτροφία, που ως χθες την είχαμε και την καταστρέψαμε;

Θέλουμε να συστήσουμε ζωολογικό κήπο για να ταΐζουμε λιοντάρια και κροταλίες με κρέατα, που δεν μας απόμειναν, να ‘χουμε θηριοδαμαστές και αφήνουμε να ρημαχτούν τα κυνήγια, χωρίς να έχουμε θηροφύλακες.

Τρομερές οι αντινομίες και αντιφάσεις! Θα μου πείτε ότι τα ρύζια της Χαλάστρας είναι σπουδαιότερα από τα κυνήγια. Μα εμείς δε λέμε να μη σπέρνουν ρύζια και σιτάρια; Λέμε ότι υπάρχουν χώροι για κυνήγια έρημοι, άγονοι, απέραντοι, πολλοί, άχρηστοι κλπ. που μπορούσε να είναι παράδεισοι θηραμάτων και δεν έγιναν τέτοιοι από την περιλάλητη, αδιαφορία μας ή μεμψιμοιρία μας.

Φταίει βέβαια και το κράτος, που δεν υπολόγισε τα οικονομικά οφέλη που προσφέρει στο δημόσιο η κυνηγεσία, αλλά Κράτος ποιό είναι; Είναι μήπως παράγων ξένος; Κράτος είμαστε εμείς, όλοι οι Έλληνες. Ποιόν να κατηγορήσουμε; Ημάς εαυτούς!

Και όμως διατίθενται σήμερα εκατομμύρια για αξιοποιήσεις δασών, ελών, μελέτες αρμοδίων γεωπόνων, δασολόγων, εδαφολόγων. Μοιράζονται δάση και χωράφια στους ακτήμονες. Εμάς μας φτάνουν τα κατσάβραχα για να αναπτυχθεί η πέρδικα, αλλά δεν έχουμε τον σπορέα και τον φύλακά της.

Οι φασιανοί, αν μεταμοσχευτούν στα παραπάνω, που κατονόμασα, μέρη, δεν θα βλάψουν κανένα. Απεναντίας θα δημιουργήσουν πολλά αγαθά. Στο κάτω-κάτω ας φάνε και λίγες καλαμποκιές που κάμνουν καλαμπόκι για τα γουρούνια. Έχουμε κι εμείς δικαίωμα μεγαλύτερο απ’ αυτά, αλλά πρέπει να κινηθούμε, να φωνάξουμε και προπαντός να κουνήσουμε λιγάκι και τα χέρια, να ιδρώσουμε λιγάκι και αν χρειαστεί κάτι από την τσέπη μας, να το δώσουμε. Αλλιώς θα γίνουμε κι εμείς φασιανοί των παλιών φασιανότοπων.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:

-Να σταματήσουν οι κλάψες και τα φτωχοπροδρομικά μοιρολόγια. Το θήραμα δεν χάθηκε από την Πατρίδα. Τα τσακάλια, λύκοι, αλεπούδες, και κοράκια θα μας φάνε. Τα ευγενή θηράματα κρατιούνται με τα δόντια και με τα νύχια. Δεν επήρθε η συντέλειά τους,

Υπάρχουν και έχουν ζωτικότητα για να πληθύνουν. Ζητάνε μοναχά προστασία και περιορισμό της ασυδοσίας και κραιπάλης των εχθρών τους, φτερωτών, τριχωτών και διπόδων. Όχι φασιανοί από την Ουγγαρία! Έχουμε θεσπέσια φασιανοτόπια και στο χέρι μας είναι να τα εμπλουτίσουμε και να τα αναστήσουμε.

Ανυπολόγιστες είναι οι δυνατότητες. Μελέτες και ριζοσπαστικές αποφάσεις χρειάζονται και πρέπει να γίνουν, αν είμαστε άνθρωποι γνωστικοί και αποφασιστικοί. Εμπρός!