Published on 9 Απριλίου, 2014 | by Kynoclub

Oσα πρέπει να γνωρίζουμε για το ζευγάρωμα των σκύλων…

Κείμενο: Γιάννης Νικολακόπουλος (Kalliston Hellas)

Φώτο: Ν. Φωτακόπουλος

Για να ζευγαρώσουμε την σκύλα μας θα πρέπει με ώριμη σκέψη να εξαντλήσουμε τα μεγάλα, σοβαρά αλλά και κλασικά ερωτήματα: Για ποιους λόγους θέλουμε να κάνουμε γέννα; Έχουν τα απαραίτητα προσόντα οι γεννήτορες για να τους αναπαράγουμε; Δηλαδή πληρούν τα μορφολογικά και εργασιακά πρότυπα στο έπακρον; Έχουν καλό χαρακτήρα; Είναι ψυχικά ισορροπημένοι; Θα βελτιώσουμε την πορεία της φυλής με τα κουτάβια τους; Επιλέξαμε τον αντάξιο επιβήτορα; Έχουμε υποψήφιους ιδιοκτήτες σωστούς και ικανούς να αναθρέψουν τα κουτάβια μας και να τους προσφέρουν αξιοπρεπείς συνθήκες ζωής;

Η κάθε μία από αυτές τις ερωτήσεις θα μπορούσε να είναι τίτλος πολυσέλιδου άρθρου. Μη ξεχνάμε πως δημιουργούμε ζωή με την δική μας θέληση. Αν έντιμα συζητώντας με τον εαυτό μας αποφασίσαμε πως αξίζει να την ζευγαρώσουμε τότε ας αρχίσουμε από την ηλικία της. Δεν είναι σωστό για μία σκύλα να μπει στην διαδικασία της εγκυμοσύνης, της γέννας και του θηλασμού πριν το 2ο έτος της, θα καταπονήσει τον ανώριμο οργανισμό της. Ακόμη μία σκύλα που έχει περάσει τα δύο χρόνια θα έχει κοινωνικοποιηθεί άρτια, θα έχει «γνωρίσει τον κόσμο» θα έχει εκπαιδευτεί και θα έχει κυνηγήσει. Άρα θα έχει άριστη ψυχική ισορροπία που θα την μεταδώσει στα κουτάβια της από την πρώτη ημέρα της ζωής των. Εξ άλλου θα έχουν ολοκληρωθεί οι απαραίτητοι έλεγχοι δυσπλασιών, οφθαλμικών και άλλων κληρονομικών παθήσεων. Ανάλογα με την φυλή και τη φυσική κατάσταση ας αποφεύγουμε γέννες μετά το 9ο έτος. Θεωρώ αρκετές 3 γέννες στη ζωή μιας σκύλας και όχι συνεχόμενες. Ο ΚΟΕ δέχεται δηλώσεις γέννας έως 30 ημέρες από αυτήν και με όρια ηλικίας για τα θηλυκά από 18 μηνών έως 10 ετών και τα αρσενικά από 16 μηνών. Σε περίπτωση δύο αλλεπάλληλων γεννών η επόμενη (3η) γέννα δεν εγγράφεται αν δεν έχουν παρέλθει 12 μήνες από την δεύτερη. Σημαντικό είναι να βρίσκεται η σκύλα σε καλή φυσική κατάσταση, να καλύπτεται από τα ετήσια εμβόλια και να είναι απαλλαγμένη από ενδο/εξωπαράσιτα. Ένα καλό check up είναι απαραίτητο, ο κτηνίατρος θα ελέγξει την σκύλα και για αφροδίσια νοσήματα, καλό είναι να απαιτούμε παρόμοιο έλεγχο του αρσενικού.

Όλα αυτά γιατί κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης απαγορεύονται πολλά είδη φαρμάκων κυρίως κορτιζονούχα, αντιβιοτικά ορμόνες κλπ.

Αφού λοιπόν με σκέψη και γνώση έχουμε επιλέξει τον επιβήτορα, ό,τι συμφωνήσαμε με τον ιδιοκτήτη του θα πρέπει να το συνυπογράψουμε. Αν πρόκειται για χρηματική αμοιβή θα ορίσουμε το ποσόν, το πότε θα καταβληθεί, σε περίπτωση που δεν μείνει έγκυος η σκύλα αν θα επιστραφεί μέρος της αμοιβής ή θα δικαιούται επίβαση στον επόμενο οίστρο κλπ. Αν πρόκειται αντί αμοιβής να δώσουμε κουτάβια θα καθορίσουμε μέχρι πόσα (εν ζωή) θα αναλογεί ένα στον επιβήτορα, μέχρι πόσα δύο κοκ. Ακόμη αν θα έχει την επιλογή για το καλύτερο της γέννας κλπ. Πόσες επιβάσεις θα γίνουν και πότε. Όλα τα έξοδα ακόμη και τα pedigree όλων των κουταβιών βαρύνουν τον εκτροφέα (θηλυκό).

Είθισται για το ζευγάρωμα να πηγαίνει το θηλυκό στο χώρο του αρσενικού. Για κάποιους λόγους π.χ. αδυναμία ταξιδιού του εκτροφέα, ευαίσθητη σκύλα κλπ μπορεί να γίνει στον χώρο του θηλυκού, ας καταγραφεί αν θα αποζημιωθούν τα έξοδα ταξιδιού επιβήτορα και ιδιοκτήτη.

Στο χώρο ζευγαρώματος ας φροντίσουμε να μην κυκλοφορούν άλλοι σκύλοι και να είναι καλά περιφραγμένος. Η παρουσία μας σε μερικά ζώα λειτουργεί θετικά ηρεμώντας τα ενώ άλλα επιζητούν την απομόνωση. Ας τους δώσουμε την ευκαιρία να γνωριστούν και «να τα βρουν» μόνα τους. Σκύλοι/ες πρωτάρηδες μπορούν να είναι συνεσταλμένοι ως δειλοί, νευρικοί ή ανυπόμονοι. Τότε η παρουσία μας μπορεί να τους ενθαρρύνει και να αποφορτίσει την κατάσταση. Σε ακραίες περιπτώσεις ο κτηνίατρος θα μας συμβουλέψει αν μία δόση ηρεμιστικού θα βοηθούσε.

Μερικές σκύλες χαμηλώνουν την λεκάνη τους ή όλο το σώμα τους, καθιστώντας αδύνατη την διείσδυση, με ήπιες κινήσεις και ήρεμη φωνή προσπαθούμε να την φέρουμε στην σωστή θέση μερικές φορές βάζοντας το γόνατό μας κάτω από το σώμα της. Έχει τύχει να δω σε ζευγάρωμα Μάστιφ τον εκτροφέα στα τέσσερα, μούσκεμα από τον ιδρώτα έτοιμο να καταρρεύσει, να υποβαστάζει την σκύλα με την πλάτη του και από πάνω τους… τον επιβήτορα. Σημασία έχει πως το ζευγάρωμα πέτυχε.

Μερικοί σκύλοι, οι «βιαστικοί», παίρνουν θέση γρήγορα επί της σκύλας αλλά αρχίζουν τις κινήσεις χωρίς να βρίσκουν τον κόλπο. Μπορούμε βάζοντας την παλάμη μας τεντωμένη ανάμεσα από τα πίσω πόδια τους να τους καθοδηγήσουμε στην σωστή οδό. Αν χρειαστούμε την βοήθεια έμπειρου φίλου καλό θα ήταν να είχε γνωρίσει τους σκύλους από πριν για να μην ενοχληθούν. Σε περίπτωση που δεν τα καταφέρνουν μόνοι τους και δεν δέχονται την βοήθεια μας αφού είμαστε σίγουροι πως η σκύλα είναι στην «σωστή» μέρα μπορούμε να ζητήσουμε από τον κτηνίατρο να κάνει σπερματέγχυση.

Είναι μία απλή μέθοδος: ο κτηνίατρος αμέσως μετά την σπερμοληψία τοποθετεί το σπέρμα βαθιά στον κόλπο της σκύλας με έναν καθετήρα φροντίζοντας να διατηρείτε σε θερμοκρασία σώματος για να μη σοκαριστούν τα σπερματοζωάρια. Έχει την ευχέρεια να παρατηρήσει στο μικροσκόπιο την ποσότητα και την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων. Η μέθοδος αυτή λέγετε Intra-vaginal deposition (ενδοκολπική εναπόθεση) και την προτιμούν οι εκτροφείς.

Με το νωπό – φρέσκο σπέρμα μπορεί να γίνει ακόμη Intrauterine Insemination (Ενδομητρική γονιμοποίηση) με καθετήρα ή με ενδοσκόπιο ή με χειρουργική επέμβαση. Τα ποσοστά επιτυχίας με μέσο όρο 6 κουτάβια είναι πάνω από 75%, σύμφωνα με Νορβηγικά στατιστικά στοιχεία 10 χρόνων σε 100 διαφορετικές φυλές σκύλων.

Υπάρχει η δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί το σπέρμα κάποιου αξιόλογου επιβήτορα που είναι χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, αγοράζοντας Ψυγμένο Σπέρμα (Chilled semen) με ποσοστά επιτυχίας 55-60%, αν αφιχθεί εγκαίρως, ή Κατεψυγμένο Σπέρμα (Frozen semen) με ποσοστά περίπου 50%. Η τελευταία μέθοδος απαιτεί εξειδικευμένο εργαστήριο για την απόψυξή, δεν γνωρίζω αν υπάρχει στην Ελλάδα. Οφείλουμε να ενημερώσουμε εγκαίρως τον ιδιοκτήτη του επιβήτορα για να τον έχει διαθέσιμο, άρα θα πρέπει όταν περιμένουμε την περίοδο της σκύλας μας να την παρακολουθούμε καθημερινά. Στην αρχή θα παρατηρήσουμε μία απλή διόγκωση των έξω γεννητικών οργάνων, στις επόμενες ημέρες θα εμφανιστεί ορώδες κιτρινωπό υγρό που στην συνέχεια θα γίνει ροζ και κόκκινο ενώ θα συνεχίζεται η διόγκωση. Για να προσδιορίσουμε τις γόνιμες ημέρες, δηλαδή τις ημέρες της ωορρηξίας μετράμε από την ημέρα που βλέπουμε το ροζ υγρό. Οι φάσεις είναι προοίστρος, οίστρος και μεθοίστρος. Ο ακριβής προσδιορισμός σε ημέρες είναι δύσκολος ιδίως σε σκύλες που δεν έχουν ξαναγεννήσει. Ο γιατρός μας με τεστ προγεστερόνης ή τραχηλικού επιχρίσματος θα μας δώσει την ακριβή ημερομηνία. Συνήθως κυμαίνεται από την 9η έως και την 15η ημέρα με μέσο όρο την 12η (ημ/νία που δεν χάνω ποτέ). Έχουν καταγραφή περιστατικά σύλληψης από την 2η έως και την 28η ημ. Αν υπολογίσουμε πως δεν διαπιστώσαμε αμέσως την «πρώτη ημέρα» και πως το σπέρμα μπορεί να παραμείνει ενεργό στον κόλπο για δύο ημέρες, εύκολα καταλαβαίνουμε πως ουσιαστικά η γονιμοποίηση δεν έγινε την 2η ημέρα αλλά την 6η ή 7η. Για να είμαστε σίγουροι μπορούμε να κάνουμε δύο ή τρεις επιβάσεις μέρα παρά μέρα. Μεταξύ των επιβάσεων μπορούμε να δώσουμε στον αρσενικό βιταμίνη Ε. Το ζευγάρι να μη μένει στον ίδιο χώρο, να τρέφεται καλά.

Η φύση πάντως έχει προβλέψει, όταν αρχίζει η ωορρηξία (δηλαδή οι γόνιμες ημέρες) η σκύλα «στήνεται», παίρνει θέσει εμπρός στα αρσενικά φέρνοντας την ουρά της στο πλάι. Είναι μια ένδειξη σωστού χρόνου για το ζευγάρωμα.

Αν μετά το ζευγάρωμα η σκύλα πρόκειται να ταξιδέψει με αεροπλάνο, μπορεί να γίνει με ασφάλεια μία με δύο ημέρες μετά την επίβαση, άλλως θα πρέπει να περιμένουμε 7-10 ημ. και μετά να πετάξει.