Η εκπαίδευση του Ιχνηλάτη!

Κείμενο: Λάζαρος Ευθυμιόπουλος

Φωτο: Ν. Φωτακόπουλος

Ο λαγός είναι ένα θήραμα συνεχών προκλήσεων που κάθε φορά φτάνει τον κυνηγό και το σκύλο στα όρια της υπομονής και της επιμονής τους…

Δεν λέω κάτι καινούργιο, αλλά έτσι είναι…

Στη δική μας πατρίδα, στα δικά μας εδάφη και στη δική μας κουλτούρα κυνηγιού, ο σκύλος – ιχνηλάτης είναι ο μεγάλος πρωταγωνιστής, με εμάς σε έναν δεύτερο πιο περιορισμένο ΄΄ρόλο΄΄

Ο δικός μας ρόλος είναι σημαντικός μόνο στην διάρκεια την εκπαίδευσης και εξοικείωσης του σκύλου με το λαγό, τα χνάρια και τις τεχνικές απόκρυψης και διαφυγής του.

Ανάλογα με το χρόνο και την εμπειρία που έχει κάποιος, αποφασίζει αν θα κυνηγήσει με έτοιμο σκύλο που θα αγοράσει, ή θα εκπαιδεύσει εξ’ αρχής και μόνος του το κουτάβι της φυλής που επέλεξε. Στην πρώτη περίπτωση θα πρέπει τουλάχιστον να διατηρήσουμε το σκύλο στο αρχικό επίπεδο, αν δεν μπορούμε να του προσθέσουμε κυνηγετική αξία και εμπειρίες με την συνεχή εκπαίδευση και την πάροδο των χρόνων…. Ένα λαγόσκυλο δύσκολα γίνεται, αλλά εύκολα χαλάει!

¨Όσον αφορά την εξ’ αρχής εκπαίδευση ενός κουταβιού, τα πράγματα είναι υπερβολικά δύσκολα για κάποιο αρχάριο.

Για να ξεκινήσουμε σωστά, θα πρέπει να εξασφαλίσουμε όσο γίνεται περισσότερα ΄΄πλεονεκτήματα΄΄. Το κουτάβι, λόγου χάριν, που θα επιλέξουμε, να έχει στο γενεαλογικό του δένδρο όσο το δυνατό καλύτερους πρόγονους, τόσο μορφολογικά όσο και κυνηγετικά.

Αυτό έχει να κάνει με το κυνηγετικό πάθος και τα ένστικτα δίωξης, που θα πρέπει να είναι κυρίαρχα στο χαρακτήρα του. Κάθε φυλή έχει προτερήματα και μειονεκτήματα, κάθε φυλή έχει επίσης… καλούς και κακούς σκύλους!

Ένα πολύ μεγάλο θέμα είναι η αξιολόγηση ενός ιχνηλάτη. Πως μπορεί ένας νέος λαγοκυνηγός να αξιολογήσει το σκύλο του ή την πρόοδο ενός κουταβιού που εκπαιδεύει, όταν οι απόψεις διίστανται για το τι πρέπει να κάνει ο σκύλος στο κυνήγι του λαγού;Η εκπαίδευση ενός κουταβιού είναι ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο που δεν μπορεί να μεταφερθεί με όλες του τις λεπτομέρειες, ή όλες τις πιθανές περιπτώσεις που μπορεί να αντιμετωπίσουμε σε κάθε στάδιο.

Η εκπαίδευση ξεκινά από 3-4 μηνών και έχει να κάνει με την αδιαφορία και ανοχή στα οικόσιτα παραγωγικά ζώα και την υπακοή… Ο εκπαιδευτής πρέπει να του μάθει ξεκάθαρα ότι, το μοναδικό ΄΄παιγνίδι΄΄ που θα έχει σε όλη την υπόλοιπη ζωή του, είναι το ξεφώλιασμα και η καταδίωξη του λαγού.

΄΄Παιχνίδια΄΄ με …αρνιά ή κατσίκια, θα πρέπει να κοπούν από νωρίς σε κάθε μελλοντικό λαγόσκυλο

Σε ηλικία 6-7 μηνών αρχίζει η επαφή με το θήραμα, όταν δηλαδή ο νεαρός ιχνηλάτης είναι έτοιμος σωματικά και διανοητικά για τις πρώτες λελογισμένες εξόδους του στο βουνό, αλλά και για εντατικότερα μαθήματα υπακοής επί του πεδίου!

Το ιδανικό θα ήταν το νεαρό λαγόσκυλο να συναντάει σε κάθε έξοδο ένα και δυο και τρεις λαγούς, αλλά δυστυχώς αυτό σπάνια συμβαίνει… Αν δεν υπάρχει πρόσβαση σε κοντινό εκπαιδευτήριο, τότε τα πράγματα είναι πιο πολύπλοκα.

Η παροιμία που χρησιμοποιούν οι πιο έμπειροι ότι, <<της νύχτας τα καμώματα τα βλέπει η μέρα και γελά>>, είναι πολύ εύστοχη σε αυτή τη φάση….

Αν αφήσουμε το κουτάβι πίσω από έναν λαγό που βόσκησε τη νύχτα, οι μεγαλύτερες πιθανότητες είναι το πρωί να το δούμε να διώκει αλεπού και όχι το βραδινό λαγό!

Η εμπειρία λέει ότι, ακόμα και ο μαθημένος σκύλος, θα χάσει το λαγό που διώκει και θα δοκιμάσει δεύτερο σήκωμα. Είναι δυνατόν όμως να περιμένουμε δεύτερο σήκωμα του λαγού από ένα κουτάβι, σε έναν τόπο που έχει πλούσια παρουσία η αλεπού ή το ζαρκάδι;

Όχι φυσικά, γιατί ότι μυρίσει πιο έντονα στο σημείο που θα χάσει το λαγό, θα κεντρίσει το ενδιαφέρον του… Και τότε θα χάσουμε το παιγνίδι πριν ακόμα το ξεκινήσουμε.

Ένα νεαρό σκυλί πρέπει να μάθει οτι ο λαγός θέλει δουλειά για να ξεφωλιαστεί, όμως τη νύχτα δεν μπορούμε να το παρακολουθούμε, να το διορθώνουμε ή να το σταματάμε όταν πρέπει…

Η καλύτερη περίοδο για να ξεκινήσει ένα κουτάβι να εκπαιδεύεται είναι η Άνοιξη μέσα στις επιτρεπόμενες Ζώνες Εκγύμνασης, αφού όλα είναι πολύ πιο εύκολα σε σχέση με τον Γενάρη και τους υπόλοιπους μήνες του χειμώνα. Ο Γενάρης είναι καλή εποχή μόνο για να δοκιμάσουμε έτοιμο σκύλο, προκειμένου να τον αγοράσουμε.

Ένα άλλο ζήτημα είναι η απόσταση που θα ελευθερώσουμε το σκύλο από το πιθανό γιατάκι του λαγού. Αν πρόκειται για το ίδιο ζώο, τότε θα φροντίσει ο λαγός να ΄΄εκπαιδεύσει΄΄ το σκύλο, αλλάζοντας γιατάκια και περιπλέκοντας ολοένα και περισσότερο τα ίχνη του…

Για το αν πρέπει να φοράει κουδουνάκι ο σκύλος σε αυτά τα στάδια ή όχι, υπάρχουν δυο ΄΄σχολές΄΄.

Προσωπικά, το αποφεύγω σε αυτή τη φάση της εκπαίδευσης. Αν ο λαγός ακούει το κουδούνι μπορεί να εγκαταλείψει ευκολότερα το γιατάκι του, δίνοντας μας τη λανθασμένη εντύπωση ότι τον ξεφώλιασε ο σκύλος μας.

Είναι όμως μια πολύ κρίσιμη περίοδο για την εξέλιξη του κάθε λαγόσκυλου, και προσωπικά θέλω να έχω απόλυτη επίγνωση του κάνει ο λαγός και τι – πραγματικά – κάνει ο σκύλος!

Το ζητούμενο είναι να ΄΄ξεφωλιάζει΄΄ ο σκύλος, για να αποκτά εμπειρίες. Γι’ αυτό και αν πρόκειται για έναν ΄΄δύσκολο΄΄ λαγό που ΄΄σέρνει΄΄ συνέχεια πριν φτάσει στο γιατάκι του ο σκύλος, αλλάζουμε…και λαγό και τόπο!

Οι εναλλαγές τόπων με διαφορετικούς βαθμούς δυσκολίας πρέπει να γίνονται ανάλογα με την πρόοδο του σκύλου, και αφού διαπιστώσουμε ότι ο σκύλος πέρασε επιτυχώς κάθε προηγούμενο στάδιο.

Αρχικά πάντως, μιλάμε πάντα για περιοχές ΄΄ανοιχτές΄΄, που δεν συχνάζει αλεπού ή ζαρκάδι, ώστε να ελέγχουμε τι κυνηγάει ή τι ιχνηλατεί ο σκύλος μας ανά πάσα στιγμή…. Η μύτη στον αέρα με γρήγορο βηματισμό, πρέπει να μας βάζει υποψίες. Το πιθανότερο είναι πως δεν πρόκειται για λαγό!

Ένα κουτάβι που θα εκπαιδευτεί την πρώτη άνοιξη, δεν πρόκειται…ξαφνικά να είναι έτοιμο και αποδοτικό το Σεπτέμβρη, επειδή αντί για γκλίτσα θα κρατάμε στα χέρια τουφέκι.

Ωστόσο, το πρώτο ΄΄μάτωμα΄΄, κάνει πάντα ένα κλικ στο μυαλό και στη συμπεριφορά του σκύλου! Θα το δούμε αυτό και στο ξεφώλιασμα και στην καταδίωξη.

Το ΄΄μάτωμα΄΄, για να έχει αποτέλεσμα βέβαια, πρέπει να είναι από λαγό που ξεφώλιασε και καταδίωξε το ίδιο σκυλί…

. Η παράλληλη εκπαίδευση δύο ή παραπάνω κουταβιών έχει συνήθως κακά αποτελέσματα, ιδιαίτερα αν γίνεται από άτομο με ανεπαρκείς γνώσεις στο ΄΄αντικείμενο΄΄

Η αυτοπεποίθηση που πρέπει να αναπτύξει ο νεαρός σκύλος, θα αποκτηθεί μόνο όταν εργάζεται μόνος του. Αν μάθει με άλλο σκύλο, και συνεχίσει να κυνηγά με άλλο σκύλο, σπάνια τον ξεπερνά και συνήθως μένει πάντα ΄΄δεύτερος΄΄…

Στην ύπαιθρο είναι μοιραίο ότι, κάποια στιγμή θα κυνηγήσει αλεπού και ζαρκάδι! Όσο αργότερα ηλικιακά γίνει αυτό, και όσο αραιότερα συμβαίνει, τόσο το καλύτερο. Η διόρθωση ή η τιμωρία πρέπει να γίνεται μόνο εφόσον διαπιστωθεί πως ο σκύλος κυνηγά λάθος θήραμα.

Όλη η εκπαίδευση και όλα τα στάδια κάνουν κύκλο…

Για να γίνει σωστά η αξιολόγηση ΄΄προόδου΄΄, δεν πρέπει να παρεμβαίνουμε συνεχώς ΄΄διορθωτικά΄΄ στην εργασία του σκύλου.

Θα πρέπει να εργάζεται πάνω στα χνάρια του λαγού που θα βρει το πρωί, μέχρι να τον ξεφωλιάσει. Αν δεν μπορέσει, μην… αλλάξετε μέρος για έναν πιο ΄΄εύκολο΄΄ λαγό! ΄΄Δέσιμο΄΄ και πίσω στο σπίτι…

Το χειρότερο που μπορεί να κάνει ένας εκπαιδευόμενος ιχνηλάτης, είναι να…αλλάξει θήραμα κατά την ιχνηλασία του λαγού ή κατά την καταδίωξή του. Εκεί να είστε αυστηρός και ΄΄αμείλικτος΄΄ απέναντι στο λάθος!

Αν καταδιώξει το λαγό μετά από ξεφώλιασμα, το δεύτερο ΄΄σήκωμα΄΄ πρέπει να το κάνει σε συντομότερο χρόνο απ’ ότι χρειάστηκε για το πρώτο, υποχρεώνοντας το λαγό να κλείσει τον κύκλο της δίωξης επιστρέφοντας στην περιοχή του…

Ο αριθμός των λαγών που καρπώνεται ο καθένας μας σε μια χρονιά, δεν είναι αυτό που απαραίτητα καθορίζει και την ποιότητα του σκύλου ή του κυνηγού….

Στο λαγοκυνήγι, μεγάλο ρόλο παίζει το ΄΄συναίσθημα΄΄, η ατμόσφαιρα που σε συνοδεύει όταν επιστρέφεις από το βουνό στο… δικό σου ΄΄γιατάκι΄΄!

Γιατί απέτυχε ένα ξεφώλιασμα; Που έκανε λάθος ο σκύλος, και που εμείς; Γιατί έπιασε ο λαγός εκείνη τη ΄΄στράτα΄΄ και όχι την άλλη, ή γιατί ο σκύλος πήρε ανάποδα έναν ντορό που στην αρχή φαινόταν εύκολος;

Να μερικά ερωτήματα από τα πολλά που κάνει στον εαυτό του ένας λαγοκυνηγός, στο τέλος μιας μέρας…

Ένα από τα πράγματα που εξ’ αρχής πρέπει να έχουμε ξεκάθαρο στο μυαλό μας είναι ότι, άλλη η δουλειά του σκύλου και άλλη η δική μας στο κυνήγι.

Ένας λαγοκυνηγός πρέπει να είναι πιο αυστηρός με τον εαυτό του πρώτα, και μετά με το σκύλο του….