Ο ρόλος του “ξεφωλιαστή” στη δομή της αγέλης!
Κείμενο του Mario Quadri
Φώτο: Ν. Φωτακόπουλος
Σε ένα ζευγάρι, σε μια ομάδα ή σε μια αγέλη ιχνηλατών, το λαγόσκυλο που έχει αποδείξει ότι είναι ο “ξεφωλιαστής” κατατάσσεται πάντα πολύ ψηλά στην κλίμακα των αξιών ενός τέτοιου “συνεργατικού” κυνηγιού.Πιο ψηλά από τον ¨ξεφωλιαστή¨στέκει μόνο εκείνος ο σκύλος που έχει το ρόλο του “καθοδηγητή”, του “δασκάλου”, του αρχηγού της αγέλης.
Όσοι κυνηγάνε λαγό και ασχολούνται συστηματικά με τους σκύλους – ιχνηλάτες, θα έχουν ακούσει ή θα έχουν επαναλάβει και οι ίδιοι πολλές φορές μια όμοια ερώτηση όταν προσπαθούν να εκτιμήσουν την αξία ενός λαγόσκυλου:
–Ξεφωλιάζει;
Είναι ένα ενδιαφέρον δικαιολογημένο, γιατί το ξεφώλιασμα αντιπροσωπεύει στο κυνήγι του λαγού ένα σημείο – κλειδί ανάμεσα στις δύο βασικές φάσεις του λαγοκυνηγίου που είναι η ιχνηλασία και η καταδίωξη…
Αυτό που κάνει έναν σκύλο ικανό ξεφωλιαστή και τον διαφοροποιεί από τους υπόλοιπους της αγέλης στη συμπεριφορά και τη δράση του, είναι κυρίως η ΕΞΥΠΝΑΔΑ του.Όχι η όσφρησή του, όχι κάποιο άλλο προσόν, αλλά το ίδιο το μυαλό του. Για να το αποδείξω επιτρέψτε μου μια παρένθεση:
Οι άνθρωποι ίσως θέλουμε να πιστεύουμε ότι η εξυπνάδα είναι μια ιδιότητα μόνο του ανθρώπινου είδους, καθώς συνηθίζουμε να αποδίδουμε στα υπόλοιπα θηλαστικά μόνο λειτουργίες και ικανότητες που βασίζονται στο ένστικτο.
Έξυπνοι ιχνηλάτες
Ακόμα και μέσα στις τάξεις της οργανωμένης κυνηγετικής κυνοφιλίας υπάρχει μια ριζωμένη άποψη που εν πολλοίς απορρίπτει ή υποβαθμίζει την ικανότητα του μυαλού ως κριτηρίου επιλογής κάποιου σκύλου, προκρίνοντας πάντα το κυνηγετικό ένστικτο.
Όμως το ένστικτο είναι ένας φυσικός παράγοντας που θα έπρεπε αυθόρμητα να ωθεί τον σκύλο σε μια μονοσήμαντη δράση, πέρα από κάθε άλλη ικανότητα σκέψης.
–Συμβαίνει πράγματι αυτό με τους σκύλους μας;
–Πιστεύω πως όχι.
Τα κυνηγόσκυλα – και ιδιαίτερα οι ιχνηλάτες – μας αποδεικνύουν καθημερινά στο βουνό ότι αποτολμούν πρωτοβουλίες, κάνουν διαφορετικούς “συσχετισμούς” και καταλήγουν σε διαφορετικά συμπεράσματα ανάλογα με την προσωπικότητά τους. Εάν οι ιχνηλάτες ενεργούσαν με βάση το ένστικτό τους και μόνο, όλοι οι σκύλοι μιας αγέλης θα εκτελούσαν την ίδια ακριβώς εργασία με την ίδια ακριβώς μέθοδο.
Αντιθέτως όμως, ξέρουμε πολύ καλά ότι ο καθένας έχει δικό του ρόλο τη ώρα της δράσης αναπτύσσοντας μια συγκεκριμένη συμπεριφορά ανάλογα με την εξυπνάδα του και τους συσχετισμούς εμπειρίας και εικόνων που έχει αποτυπώσει στη μνήμη του.
Αυτή η διαφοροποίηση είναι αποτέλεσμα μιας εγκεφαλικής διεργασίας, απόλυτα διακριτής και ξεχωριστής σε κάθε ιχνηλάτη.
Αν δεν υπήρχε το εξαιρετικό προσόν της εξυπνάδας, πως άραγε θα απαιτούσαμε από τους ιχνηλάτες μας να κυνηγήσουν μόνο το λαγό; Ή μόνο την αλεπού οι Εγγλέζοι ιππείς ή τον αγριόχοιρο ή το ζαρκάδι, αγνοώντας τα θελκτικά ίχνη άλλων θηραμάτων που θα συναντήσουν στο δρόμο τους;
Η άρνηση ενός λαγόσκυλου που ιχνηλατεί λαγό να παρασυρθεί από τον ντορό μιας αλεπούς, δεν είναι άραγε η απόδειξη μιας ικανότητας κρίσης που βασίζεται σε μια υπέρτερη νοημοσύνη από εκείνη που διαθέτουν άλλοι όμοιοί του;
Είναι καιρός όμως να κλείσω αυτή την παρένθεση, προκειμένου να υποστηρίξω αυτό που εξαρχής ήταν ο στόχος μου:
Δηλαδή πως “ξεφωλιαστής” σε μια αγέλη ιχνηλατών είναι εκείνος ο σκύλος που υπερτερεί σε εξυπνάδα από τους άλλους συντρόφους του, αλλά ταυτόχρονα ξέρει και μπορεί να υποτάσσεται στην ανώτερη αξία του σκύλου – καθοδηγητή (του αρχηγού της αγέλης) όταν βέβαια αυτός υπάρχει.
Και αυτή είναι μια εκδήλωση ξεχωριστής εξυπνάδας. Οι ξεφωλιαστές ξέρουν να αναπτύσσουν πρωτοβουλία τη στιγμή που απαιτείται, αλλά και να ακολουθούν τον “αρχηγό” στις υπόλοιπες φάσεις ενός πολύωρου κυνηγιού.
Πως θα διακρίνετε έναν ξεφωλιαστή σε μια ομάδα λαγόσκυλων;
Είναι εκείνος ο ιχνηλάτης που γρήγορα καταλαβαίνει ότι δεν είναι πάντα δυνατόν να ακολουθεί βήμα προς βήμα τα νυχτερινά ίχνη του λαγού.
Κατανοεί πως είτε εξαιτίας του εδάφους, είτε εξαιτίας των αντίξοων καιρικών συνθηκών, είτε εξαιτίας ενός παλιού λαγού που έχει γεμίσει τον τόπο με “ψέματα”, χρειάζεται εκ μέρους ένας διαφορετικός χειρισμός!
Η πρωτοβουλία του ξεφωλιαστή
Ο καλός ξεφωλιαστής συχνά εγκαταλείπει το ντορό χωρίς όμως να απομακρύνεται πολύ από την αγέλη.
Ψάχνει γύρω γύρω σε μια μεγαλύτερη ακτίνα για να βρει γρηγορότερα από τα άλλα σκυλιά την έξοδο από τον “λαβύρινθο” των μπερδεμένων ιχνών, και τις περισσότερες φορές είναι αυτός που δίνει τη λύση στο αδιέξοδο.
Όταν οι ξεφωλιαστές ιχνηλατώντας καταλήγουν στα “διπλά πατήματα”, το φανερώνουν με σιγουριά, γιατί με κάποιο τρόπο είναι αυτοί που πρώτοι απ’ όλους τους σκύλους μαντεύουν πως το θήραμα είναι φωλιασμένο εκεί κοντά.
Αφήνουν τότε τα ίχνη και ψάχνουν φρενιασμένα στο πυκνό ή στο καθαρό, στο κάθε απίθανο σημείο που μπορεί να κρύβει το λαγό.
Σε αυτή τη φάση η συμπεριφορά των ξεφωλιαστών αλλάζει, η μύτη σηκώνεται όλο και συχνότερα στον αέρα σαν να επρόκειτο για σκύλο φέρμας, οι μύες τεντώνονται και συσπώνται…
Το κλαφούνισμα δονείται δυνατό και έντονο όταν ο λαγός αποκαλύπτεται… Είναι μια κραυγή χαράς και νίκης συνάμα.
Η φωνή του ξεφωλιαστή πρέπει να είναι δυνατή, έντονη και παλμική, ώστε να γίνεται εύκολα αντιληπτή από τους συντρόφους του και η καταδίωξη ν’ αρχίζει με όλη την αγέλη ενωμένη στον κοινό σκοπό.
Οι άλλοι σκύλοι έχουν μάθει να τον εμπιστεύονται απόλυτα, γιατί ο ξεφωλιαστής είναι ένας σκύλος που… ακόμα και όταν “φωνάζει” λίγο, φωνάζει πάντα την αλήθεια!!!
Γενικά, οι καλοί ξεφωλιαστές είναι πολύ διακριτικοί, φρόνιμοι και “λιγομίλητοι” ιχνηλάτες στη φάση της προσέγγισης προς το θήραμα.
Έτσι είναι ο χαρακτήρας τους.
Έχουν όμως το θάρρος της πρωτοβουλίας, και μια χαρακτηριστική τάση να “ανεξαρτητοποιούνται” από την υπόλοιπη ομάδα όταν χρειάζεται.
Ποτέ όμως περισσότερο απ’ όσο πρέπει ή απαιτεί η στιγμή.
Είναι συνήθως σκύλοι ήρεμοι, πράοι, αλλά και θαρραλέοι.
Με τον κυναγωγό τους και με τα υπόλοιπα σκυλιά διατηρούν μια σχέση αμοιβαίας εμπιστοσύνης.
Είναι χαρακτηριστικό π.χ. πως στους επίσημους αγώνες εργασίας που γίνονται σε χώρες της Ευρώπης με ομάδες ιχνηλατών, οι κριτές δεν απαιτούν από τους ξεφωλιαστές μιας αγέλης να ακολουθήσουν ή να γαβγίσουν τα ίχνη της νυχτερινής βοσκής.
Τους αρκεί μόνο ένα “σήμα” του σκύλου μόλις φτάσει στα “διπλά πατήματα” ή μια ασθενής φωνητική προειδοποίηση λίγο πριν από το ξεφώλιασμα.
Γίνονται ανεκτοί μάλιστα και εκείνοι οι ξεφωλιαστές που θα φωνάξουν μόνο όταν αποκτήσουν οπτική επαφή με το θήραμα.
Αυτοί οι σκύλοι είναι συνήθως και εξαίρετοι διώκτες. Σε αυτή τη φάση η φωνή τους είναι συνεχόμενη και δυνατή.
Όπως και να έχει, μια ομάδα λαγόσκυλων δεν θα είναι ποτέ πλήρης και αποτελεσματική αν λείπει ο ξεφωλιαστής.
Σε τελική ανάλυση άλλωστε, είναι αυτός που κάνει την “τσάντα”…
Related Posts
ΒΙΝΤΕΟ! Όλες οι απαντήσεις για την δουλειά των ιχνηλατών και τις άμυνες του λαγού! Ελληνικοί υπότιτλοι. →
Θρίαμβος των Ιχνηλατών στην Χαλκιδική, ΒΙΝΤΕΟ, φώτο και αποτελέσματα! →
Με αφορμή μια …λευκή γραμμή στα νύχια του Ελληνικού Ιχνηλάτη… →
