Σημειώσεις για ορτυκοκυνηγούς!

κείμενο-φωτο: Ν. Φωτακόπουλος

Λίγες ημέρες απέμειναν μέχρι την ευλογημένη πρώτη ημέρα του κυνηγίου και καλό θα ήταν να θυμηθούνε οι παλιοί και να μάθουμε κάποια στοιχειώδη εμείς… οι νεότεροι. Ο γράφων δεν διεκδικεί το αλάθητο, απλά καταθέτει κάποιες σημειώσεις του, για να γλυκάνει λίγο τις ημέρες της αναμονής….

Πάντα εκτιμούσα σε αυτό το κυνήγι τα … “μετριοπαθή” σκυλιά. Αυτά που δεν ήταν ούτε πολύ γρήγορα ούτε πολύ αργά, ασχέτως φυλής.. Και παρ όλο που πάντοτε εδώ και σαράντα χρόνια είχα Αγγλικά Σέττερ , θυμάμαι με πολύ αγάπη και συγκίνηση την Ήβη και την Μπονίτα, που ήταν Ιρλανδικά Σέττερ. Μπορεί να μην είχαν την λάμψη των σούπερ σκύλων και να μην έκαναν σπουδαία πράγματα στην μπεκάτσα και την πέρδικα, αλλά στα ορτυκάκια έβαζαν τα γυαλιά σε πάμπολλους αποδεδειγμένα καλούς σκύλους αλλων φυλών. Εκεί που αυτές έβρισκαν δέκα ορτύκια, τα καλά μπεκατσόσκυλα έβρισκαν μόλις ένα ή δύο. Βέβαια, όταν ερχόταν η ώρα της μπεκάτσας η αποτελεσματικότητα ήταν αντίστροφη και οι (συγκεκριμένες) κυρίες από την Ιρλανδία αποδεικνυόντουσαν λίγες για την βασίλισσα του δάσους… Όμως δεν με ένοιαζε… .Προτιμώ λοιπόν στα ορτύκια τα σκυλιά που δεν έχουν ταχύτητες “φωτός”, αλλά ούτε και ταχύτητες “χελώνας”.

Όμως, για να τεκμηριώσω την εκτίμηση μου στα ορτυκόσκυλα σημειώνω ότι είναι ένας σκύλος που -θεωρητικά τουλάχιστον- μπορεί να βάλει πουλιά στην τσάντα για σχεδόν διακόσιες κυνηγετικές ημέρες (όσες δηλαδή είναι και οι ημέρες που επιτρέπεται το κυνήγι αυτού του μικρού θηράματος).

Το πολύτιμο νερό

Για τριάντα σχεδόν χρόνια κυνηγάω τα ορτύκια σε διάφορα μέρη της Δυτικής Μακεδονίας. Στην Πτολεμαΐδα, την Κοζάνη, το Αμύνταιο, την Φλώρινα κ.λ.π. Τα κυνηγοτόπια μου είναι κυρίως τα θερισμένα σταροχώραφα, τα χέρσα και τα ξερικά χωράφια. Συνήθως ανέβαινα προς τα εκεί το 15αυγουστο και έτσι είχα μερικές ημέρες στην διάθεσή μου για εκπαιδευτικά και ψάξιμο, παρέα με τον παλιό μου φίλο Νίκο Ευγενίδη Εκεί λοιπόν με τον Νίκο εφαρμόζαμε μια ωραία τακτική. Στα μέρη που βρίσκαμε πουλιά χαράζαμε ένα “δρομολόγιο” και έτσι είχαμε στρωμένο σχέδιο για την πρώτη ημέρα. Είχαμε βρει τα σημεία που υπήρχαν πουλιά και αυτό το επιβεβαιώναμε με τα δεύτερα (ξε)σηκώματα…

Την παραμονή της έναρξης βγαίναμε χωρίς τα σκυλιά μια και ήταν ημέρα ανάπαυσης. Όμως ήμασταν… φορτωμένοι με μπουκάλια γεμάτα νερό! Αφήναμε στις άκρες των χωραφιών από ένα μπουκάλι με νεράκι, και το σκεπάζαμε με άχυρα και χόρτα για να μην φαίνεται και να μην ζεσταίνετε..

Όταν έπιανε η ζέστη της πρώτης ημέρας- και όσο ο ήλιος ανέβαινε πιο ψηλά- τόσο πιο πολύτιμο γινόταν αυτό το νερό. Όχι μόνο ξεδίψαγε τα σκυλιά, αλλά έφτανε ακόμα και για κατάβρεγμα δικό μας και των σκύλων μας…

Θυμηθείτε αυτό το “κολπάκι” όταν θα βρεθείτε στα δικά σας κυνηγοτόπια και εφαρμόστε το. Προσοχή όμως δεν πρέπει να μείνει κανένα μπουκάλι άδειο στα χωράφια. Άλλωστε, ένα άδειο μπουκάλι ‘’τσαλακώνεται’’ εύκολα και πιάνει ελάχιστο χώρο στο δισάκι μας…

Που να ψάξετε

Οι άκρες των χωραφιών κρατάνε τα εννιά από τα δέκα ορτύκια. Αυτός είναι ο κανόνας. Όμως υπάρχουν και οι εξαιρέσεις… Ψάξτε εκεί που ψάχνω και εγώ. Στα πονηρά σημεία. Κοντά στα αγκάθια και στα χέρσα. Ψάξτε το θερισμένο σταροχώραφο, που έχει μέσα μπόλικη μουχρίτσα. Όποιο σταροχώραφο …πρασινίζει είναι ένα καλό σημείο για ψάξιμο. Ψάξτε περισσότερο τον βίκο και λιγότερο τα τρυφίλια. Ψάξτε τις πατατιές και τις τοματιές που θα βρεθούν στο διάβα σας. Προσοχή όμως, μην κάνετε ζημιές. Μια εγκαταλελειμμένη καλλιέργεια τοματιάς μπορεί να είναι το ιδανικό … “ορτυκοδρόμιο”, όπως και οι φασολιές. Με νοσταλγία θυμάμαι πριν από καμιά εικοσαριά χρόνια τα καλοθρεμμένα ορτύκια που ξεσηκωνόντουσαν το ένα μετά το άλλο μέσα από κάποιες φασολιές, σε κάποια κυνήγια στην Κομοτηνή και τις Πρέσπες.

Ψάξτε τα μέρη που γνωρίζετε ήδη. Το πιθανότερο είναι να βρείτε τα πουλιά στα ίδια σημεία που τα βρήκατε πέρσι και πρόπερσι. Αν όμως δεν τα βρείτε, μην τα βάψετε μαύρα. Ψάξτε και λίγο πιο πέρα. Την έχω πατήσει πολλές φορές επιμένοντας στα ίδια και στα ίδια. Θυμάμαι κάποτε που μετά από εκτεταμένο ψάξιμο στα … “κοτέτσια” μου, πάνω που ετοιμαζόμουν να φύγω κάποιοι διερχόμενοι κυνηγοί πλακώνανε το τουφεκίδι διακόσια μέτρα πιο πέρα. Εκεί δηλαδή όπου εγώ ποτέ δεν καταδέχτηκα να (ξανα)ψάξω μετά την πρώτη απογοήτευση…

Τέλος, να σημειώσω την καλλιέργεια του σησαμιού! Μαζεύει τα ορτύκια περισσότερο από κάθε άλλη. Όμως σε όλα αυτά τα χρόνια που κυνηγάω ορτύκια, δεν θυμάμαι ποτέ να είδα τέτοια καλλιέργεια! Ίσως να συνάντησα βέβαια κάποια και να μην την αναγνώρισα. Αν λοιπόν εσείς βρεθείτε σε τέτοια παράδεισο εκμεταλλευτείτε το. Και αν μπορείτε βγάλτε και καμιά φωτογραφία να μας στείλετε για να την δούμε και εμείς πώς είναι…

Χρήσιμες συμβουλές

– Φορέστε οπωσδήποτε γυαλιά σε αυτό το κυνήγι. Δεν είναι λίγοι οι κυνηγοί που έχουν χάσει τα μάτια τους από αδέσποτα σκάγια.

– Ανοίξτε πολλές και μεγάλες τρύπες στο σκυλόκουτο ή την μπαγκαζιερα που μεταφέρετε τα σκυλιά σας. Δεν είναι δυνατόν να υπάρχει ο ίδιος αερισμός τον Αύγουστο με τον Γενάρη.

– Αν αφήσετε σκύλους στο αυτοκίνητο ή την μπαγκαζιέρα, φροντίστε να βρίσκονται σε παχύ ίσκιο και υπολογίστε ότι ο ήλιος όσο περνά η ώρα αλλάζει θέση.

– Χρησιμοποιήστε ανοικτό τσόκ (κύλινδρο) αν δεν έχετε φυσίγγια διασποράς. Κάποιοι κυνηγοί δεν τα προτιμούν, επειδή όπως λένε έχουν και …τρελά σκάγια

– Στην αγορά πέρα από τα φυσίγγια διασποράς κυκλοφορούν πλέον και τσοκάκια διασποράς.. Τα εισάγει ο Δημήτρης Καλκατζάκος στην Αθηνάς 63.

– Το κόκκινο γιλέκο είναι υποχρεωτικό στο κυνήγι του ορτυκιού. Είναι απαραίτητο για την ασφάλεια σας κυριολεκτικά. Καμία ασφαλιστική εταιρεία δεν θα σας αποζημιώσει σε περίπτωση ατυχήματος (ω μη γένειτο).

– Ένα άσπρο καπέλο είναι πολύτιμο στο ορτυκοκυνήγι και ακόμα πολυτιμότερο όσο ο ήλιος ανεβαίνει ψηλότερα.

– Αν έχετε μάθει τον σκύλο σας να τρώει την ξηρά τροφή χωρίς να την καταβρέχετε στο ορτυκοκυνήγι, κάντε μια εξαίρεση. Ρίξτε στην κατσαρόλα άφθονο νερό μέχρι η τροφή να …παπαριάσει. Η αφυδάτωση παραμονεύει…..

– Την παραμονή του κυνηγίου ξεκουράστε τον σκύλο σας, έστω και αν είναι καλά προπονημένος. Είναι βέβαιο ότι θα είναι αποδοτικότερος και ανθεκτικότερος στην έναρξη.

– Αν τις παραμονές του κυνηγίου δεν βρίσκετε πουλιά μην απογοητεύεστε. Είναι συνηθισμένες αυτή την εποχή οι μετακινήσεις των πουλιών και τα τοπικά περάσματα. Ένα καλοκαιρινό μπουρίνι μπορεί να φέρει πουλιά και να αποδειχθεί …αξέχαστο.

Ορτύκι – Coturnix coturnix

Διαστάσεις

Μήκος σώματος: 16 – 18 cm

Άνοιγμα φτερών: 32 – 35 cm

Βάρος αρσενικού: 73 – 140 gr

Βάρος θηλυκού: 70 – 155 gr

Γνωρίσματα

Α. Αρσενικό: Μαύρες ραβδώσεις στο λαιμό και καστανόχρωμο στήθος.

Β. Θηλυκό: Κιτρινωπό στήθος με πυκνές μαύρες κηλίδες

Γεωγραφική εξάπλωση

Αναπαράγεται σε όλη την Ευρώπη, πλην της Σκανδιναβίας και της βόρειας Ρωσίας, στην δυτική και νότια Ασία και την Νότια Αφρική. Διαχειμάζει στην Αφρική, τη νοτιοδυτική Ευρώπη και την Ινδία.

Ενδιαίτημα – Αναπαραγωγή

Είδος αποδημητικό. Αναπαράγεται σε λιβάδια με βλάστηση και σε γεωργικές καλλιέργειες, ενώ αποφεύγει υγρές περιοχές και βάλτους. Φωλιάζει στο έδαφος μέσα σε πυκνή βλάστηση και εκδηλώνει έντονη χωροκράτεια στην περιοχή γύρω από τη φωλιά του. Η φωλιά κατασκευάζεται από το θηλυκό και αποτελείται από μια κοιλότητα πρόχειρα στρωμένη με βλάστηση. Γεννάει 1 – 2 φορές το χρόνο από 8 – 13 αβγά χρώματος κιτρινωπού με μαυροκαφέ κηλίδες, τα οποία επωάζονται από το θηλυκό για 17 – 20 μέρες. Η εκκόλαψή τους είναι σύγχρονη. Οι νεοσσοί τρέφονται από το θηλυκό και είναι ικανοί να πετάξουν μετά από 11 ημέρες.

Ξεχειμωνιάζει στη βόρεια Αφρική και τη νότια Ασία όπου μεταναστεύει το φθινόπωρο κατά κοπάδια ταξιδεύοντας την νύχτα.

Τροφή

Τρέφεται με σπόρους και έντομα τα οποία βρίσκει στο έδαφος