Ορτυκοτρύγονα: Σημειώσεις για τα περάσματα…

Κείμενο: Δημήτρης Παπαδέας

Φώτο: Ν. Φωτακόπουλος

Παρακολουθώ τα περάσματα τρυγονιών και ορτυκιών εδώ και σαράντα χρόνια, ίσως και περισσότερα, από την εποχή των «ΚΥΝΗΓΕΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ» του αείμνηστου Α. Πειρουνάκη. Τότε το 1960-1970, ο αείμνηστος κυνηγάνθρωπος από την Αλεξανδρούπολη, Αγγελος Ποιμενίδης, κρατούσε λεπτομερές ημερολόγιο των περασμάτων, που κάθε χρόνο τα δημοσίευε. Με βασικό κορμό λοιπόν, εκείνες τις πληροφορίες καθώς και την πληροφόρηση που είχα και από τον υπόλοιπο κυνηγετικό τύπο μαζί και με τις δικές μου προσωπικές εμπειρίες έφτιαξα ένα στατιστικό πίνακα. Μελετώντας τον πίνακα αυτό, παρατήρησα πως δεν είχε σημειωθεί κανένα αξιόλογο πέρασμα με χασοφεγγαριά (Νέα Σελήνη).

Τα δε περισσότερα περάσματα εντοπίζονταν μετά την Πανσέληνο, γύρω στο τελευταίο τέταρτο (Σελήνη 20-22 ημερών) για τα ορτύκια. Οι παρατηρήσεις άλλοτε επαληθεύονταν άλλοτε όχι γιατί υπάρχει και ο παράγων καιρός. Τα πουλιά δεν ταξιδεύουν κόντρα στον άνεμο.

Πριν από μερικα χρόνια, την άνοιξη, παρατήρησα καμιά δεκαριά ανοιξιάτικα τρυγόνια να έχουν καρφωθεί στα σύρματα της ΔΕΗ, από του Λαζάρου μέχρι και τη Μ. Δευτέρα το πρωί στο ίδιο μέρος. Λεπτομέρεια: Ο καιρός είχε γυρίσει σε βοριαδάκι που τα κοντράριζε. Άλλη χρονιά λοιπόν, προγραμμάτισα εκστρατεία στη Μάνη, κάνοντας όνειρα για εκατόμβες. Δεκατρείς του μήνα έφτασα στο Γερολιμένα και βάλθηκα να μαζέψω πληροφορίες. Έπιασα κουβέντα με δυο ντόπιους κυνηγούς. Πέρασε τίποτα; Αντιφατικές οι απαντήσεις. Ο ένας, ο περισσότερο ηλικιωμένος από τους συνομιλητές μου, υποστήριζε ότι το προηγούμενο απόγευμα είχε εντοπίσει πολλά πουλιά, αλλά σε μεγάλο ύψος. «Δεν βλέπεις καλά μπάρμπα», του αντέτεινε ο άλλος, «κάργιες ήταν»!

Φεγγάρια και μποφώρια..

Ο καιρός από μαΐστρος μέχρι γρεγοτραμουντάνα ανακατεμένος, ο αέρας ισχυρός6-7 μποφόρ, έκανε την παραμονή μας στην παραλία προβληματική και φούσκωνε τις ελπίδες μας γιατί και η στατιστική και ο καιρός σηματοδοτούσαν προϋποθέσεις για μεγάλο πέρασμα. Αμ δε!!! Από τις πεντέμισι ήμουν, στο από πρόπερσι, επιλεγμένο καρτέρι μου. Η πρώτη τουφεκιά έπεσε εφτά παρά κάτι, κακό σημάδι, γιατί ο τόπος είχε πήξει από κυνηγούς από τα άγρια χαράματα. Πουλιά λοιπόν τίποτα, κυνηγοί και σκύλοι «Ων ουκ εστί αριθμός- Ζώα μικρά μετά μεγάλων, κατά τον ψαλμό ΡΓ’ (103) τον λεγόμενο προοιμιακό». Κατά τις οκτώμισι, μην έχοντας τίποτα να κάνω, βάλθηκα να παρατηρώ το απέναντι βουνό, «Προφήτη Ηλία», υψόμετρο 677 μ. κατά το χάρτη της Γ.Υ.Σ. Εγώ ήμουν στην Οχιά. Εκεί λοιπόν που παρατηρούσα το βουνό με τα κιάλια, βλέπω τρυγόνια. Πολλά πουλιά, περισσότερα από πενήντα σε ύψος 500-600 μ. που με γυμνό μάτι δεν ήταν ορατά. Τα πουλιά δεν ήταν στο βουνό αλλά ανάμεσα στο βουνό και την οχιά- τη θέση μου δηλαδή. Κατόπιν, μου έβαλαν μπροστά τον ήλιο που μόλις είχε ανατείλει και τα έχασα. Δεν τα ξαναεντόπισα, παρά τις προσπάθειές μου. Μια λεπτομέρεια και ένα συμπέρασμα: Το φεγγάρι ήταν 17 ημερών, ο καιρός ξαστεριά και φώτιζε σαν ημέρα. Λεπτομέρεια: Είχε ανατείλει πριν τις δέκα το βράδυ και έδυσε μετά την ανατολή του ζωογόνου ήλιου, γύρω στις εννιά το πρωί. Δηλαδή είχαμε μια φωτισμένη σαν μέρα, νύχτα, με ένα ούριο αέρα που ταξίδεψε τα πουλιά. Το μπουλούκι που εντόπισα ίσως ήταν η οπισθοφυλακή.

Χωρίς σταθμό….

Συμπέρασμα: Όταν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές και τα πουλιά ξεκούραστα, δεν διστάζουν να συνεχίσουν χωρίς σταθμό στη Μάνη, το Βασιλίτσι ή αλλού, αλλά το ένστικτο της φυγής τα σπρώχνει στο πεπρωμένο τους. Αυτά που μένουν και καταλήγουν στην τσάντα του κυνηγού είναι αυτά που η ίδια η φύση ξεδιαλέγει θυσία στον αδυσώπητο νόμο της φυσικής επιλογής. Τα περασματιάρικα πουλιά προσγειώνονται όταν ο καιρός ξαφνικά αλλάξει, όταν κουραστούν ή όταν κάποια στοιχεία του ταξιδιού μεταβληθούν. Έχω τη γνώμη, εάν το φεγγαράκι το λαμπρό είχε βασιλέψει στις 3-4 μετά τα μεσάνυχτα, τα τρυγόνια θα έμεναν. Εάν είχαν ξεκινήσει από πολύ μακριά και ήταν κουρασμένα πάλι θα έμεναν. Συζήτησα τους προβληματισμούς μου με φίλους συγκυνηγούς που μου επιβεβαίωσαν περιπτώσεις που ενώ τη νύχτα είχαν επισημάνει καλό πέρασμα, το ξημέρωμα δεν υπήρχε «ούτε φτερό».

Η ελπίδα όμως εκλείπει πάντα τελευταία.