Τα λαγόσκυλα της Κρήτης!

«Κείμενο: Νίκος Φωτακόπουλος

Φωτο: Νάσος Φωτακόπουλος

Είναι βασική αρχή ότι για να δοκιμάσεις ένα αποτελεσματικό λαγόσκυλο, πρέπει να υπάρχει λαγός στο πεδίο δοκιμής. Χωρίς λαγό δοκιμή δεν νοείται. Τι γίνεται όμως όταν στο πεδίο της δοκιμής αντί για ένα-δυό υπάρχουν ….πενήντα αυτιάδες; Πώς αξιολογείς εκεί τον καλό σκύλο; Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με την σειρά.

Η πυκνότητα των λαγών που συναντήσαμε πριν λίγα χρόνια σε κυνήγι που κάναμε στη Σητεία και την Ιεράπετρα ήταν πραγματικά εντυπωσιακή. Χαρακτηριστικό είναι πώς και τις δύο μέρες που κυνηγήσαμε βγάλαμε από 5-6 λαγούς μέσα σε ακτίνα μικρότερη του μισού τετραγωνικού χιλιομέτρου. Και αφού εμείς βγάλαμε τόσους, το πιθανότερο είναι πώς υπήρχαν και άλλοι οι οποίοι δεν κούνησαν ρούπι από την … «κοιμητειά» τους και μας άφησαν να προσπεράσουμε. Η βιβλιογραφία δυστυχώς δεν αναφέρει και πολλά σχετικά με τους κρητικούς λαγούς και την πυκνότητάς τους, γι’ αυτό ας παραπέμψουμε το θέμα αυτό στο επόμενο τεύχος και ας επιστρέψουμε στο σημερινό, που αφορά τους σκύλους με τους οποίους κυνηγήσαμε το διήμερο…

Πόσο αποδοτικοί λοιπόν μπορεί να είναι οι σκύλοι σε ένα τέτοιο περιβάλλον με δεκάδες και εκατοντάδες ντορούς να πηγαινοέρχονται, να μπερδεύονται, και να αληλλοκαλύπτονται μεταξύ τους; Μάλλον ελάχιστα αποδοτικοί αν μιλάμε για τυπικούς ιχνηλάτες. Όπως ελάχιστα αποδοτικός μπορεί να είναι και ένας τυπικός σκύλος φέρμας, που θα ψάχνει στον αέρα για να συλλάβει μια αναθυμίαση. Ίσως ένας σκύλος ερευνητής και ξεπετάγματος με τον τρόπο εργασίας των σπάνιελ να είναι, θεωρητικά πάντα, πιο αποτελεσματικός. Ίσως, λέμε, γιατί δεν παίρνουμε όρκο για αυτό…

Προσαρμογή στον τόπο

Στη Μεγαλόνησο είδαμε μισή ντουζίνα ντόπια σκυλιά με εμφανή τα χαρακτηριστικά του κρητικού σκύλου, αλλά όχι και στην πλέον αντιπροσωπευτική εκδοχή, σε σχέση με το πρότυπο.

Τα σκυλιά που είδαμε λοιπόν με το που ξεκίναγε η ημέρα, κυνηγούσαν είτε ιχνηλατώντας, είτε ερευνώντας σαν σπάνιελ από πουρνάρι σε πουρνάρι και από «αχινοπόδι» σε «αχινοπόδι»… Εργάζονταν δηλαδή απόλυτα προσαρμοσμένα στο έδαφος και το γενικότερο περιβάλλον που ήταν ουσιαστικά ένας απέραντος αγκαθότοπος, ντυμένος με δαιδάλους από ίχνη λαγών. Αυτά για καμιά ώρα και μέχρι να βγουν ένα-δυο λαγοί. Από εκεί και πέρα η συμπεριφορά τους άλλαζε, αφού από εμπροσθοφυλακή που ήταν, πέρναγαν στα …μετόπισθεν και περίμεναν πότε τα αφεντικά θα βγάλουν τον λαγό για να τον αρπάξουν ζωντανό! Σε κάθε περίπτωση αυτή η συμπεριφορά θα ήταν κυνολογικά καταδικαστέα, αν δεν υπήρχε το πραγματικά εντυπωσιακό ποσοστό συλλήψεων λαγών που προσπαθούσαν να διαφύγουν. Ηταν εκπληκτική η ικανότητά των κρητικών σκύλων στο να αρπάζουν τους λαγούς στο ξεπέταγμα, και πριν προλάβουν να απομακρυνθούν πάνω από 3-4 μέτρα από το γιατάκι τους. Από την στιγμή όμως που ο λαγός θα προλάβανε να πάρει την ευθεία και να γίνει …λαγός, τότε τέλειωνε και η αποτελεσματικότητα των σκύλων και άρχιζαν οι …μπαλωθιές.

Θα λέγαμε πώς ο τρόπος εργασίας των κρητικών σκύλων προσομοίαζε, λόγω ειδικών συνθηκών, εκπαίδευσης και προσαρμογής στο ιδιαίτερο κυνήγι των ιδιοκτητών τους, στον τρόπο που κυνηγάνε τα σπάνιελς: δηλαδή έρευνα και ξεπέταγμα του θηράματος κοντά στον κυνηγό, και εντός των ορίων βολής του όπλου. Αν όμως οι κυνηγοί της Κρήτης δεν χρησιμοποιούσαν τους ντόπιους σκύλους, αλλά σπάνιελ, θα είχαν αποτελεσματικά σκυλιά; Ασφαλώς όχι, τουλάχιστον ως προς την ικανότητα σύλληψης του λαγού. Η λεβροειδής σωματική κατασκευή και τα αντανακλαστικά του συγκεκριμένου σκύλου είναι αυτά που κάνουν την διαφορά. Είναι προφανές πώς σε καμία περίπτωση, ακόμα και το πιο σβέλτο και ανάλαφρο σπάνιελ, δεν θα ήταν τόσο αποτελεσματικό σε τέτοιο ρόλο, παρά την ικανότητα και την προδιάθεση στο απόρτ.

Τα …γιουρογκέκα

Είδαμε και δυο Ελληνικούς Ιχνηλάτες με εμφανή την επιμειξία από Γιούρα ή Σεγκούτσι, που κυνηγούσαν παράλληλα με τους κρητικούς σκύλους, αλλά με εμφανώς διαφορετική φιλοσοφία. Προσκολλημένοι στο καθήκον της ιχνηλασίας δεν έδειχναν και ιδιαίτερα επηρεασμένοι από την ικανότητα των αφεντικών τους να βρίσκουν πρώτοι τους λαγούς στην κομητειά (γιατάκι). Σε αντίθεση με τους αυτόχθονες ομοίους τους συνέχιζαν μέχρι αργά το μεσημέρι να ιχνηλατούν στους λαβύρινθους ακόμα και όταν πια η γομολάστιχα των 8-9 μποφόρ είχε σβήσει κάθε ανάμνηση από τους βραδινούς ντορούς. Παρ όλα αυτά είδαμε τουλάχιστον σε δύο περιπτώσεις να ξεπετάγεται λαγός μπροστά από τα «γκέκικα», και να καταδιώκεται για αρκετές εκατοντάδες μέτρα με το κλασικό αγωνιώδες κλαφούνισμα που γνωρίζουν καλά οι λαγοκυνηγοί της ηπειρωτικής Ελλάδος. Το πιθανότερο βέβαια είναι να έφυγαν αυτοί οι λαγοί από πρόγκημα, και όχι από τον κλασικό τρόπο ιχνηλασίας που οδηγεί στο ξεπέταγμα. Δεν γνωρίζει ο γράφων τι γίνεται σε άλλα μέρη της Κρήτης, αλλά η γνώμη μου είναι πώς ο Ελληνικός Ιχνηλάτης αδικείται όταν καλείται να κυνηγήσει σε λαγοτόπια με τόσο μεγάλη πυκνότητα λαγών. Είναι πρακτικά αδύνατον να μπορέσει να επιλέξει και να ακολουθήσει κάποιο συγκεκριμένο ίχνος, όταν μπροστά του απλώνεται ένα χάος από αυτά. Μια ματιά για τους μη γνωρίζοντες στο πρότυπο εργασίας του Ελληνικού Ιχνηλάτη, αρκεί για να πείσει και τον πλέον δύσπιστο πώς αυτή η θαυμάσια Ελληνική φυλή μπορεί να αποδώσει εκεί όπου ο λαγός είναι σπανιότερος και δυσεύρετος. Άλλωστε και ο σωματότυπός του είναι εντελώς διαφορετικός από αυτόν του Κρητικού σκύλου. Και κάτι τελευταίο σε σχέση με την διαφορά εργασίας και συμπεριφοράς ανάμεσα στις δύο φυλές. Οι Ελληνικοί Ιχνηλάτες, όπως τους είδαμε, σπανιότατα χρησιμοποίησαν την όρασή του κατά την διάρκεια της εργασίας τους, σε αντίθεση με τους Κρητικούς Σκύλους που μπορούμε να πούμε πώς στηριζόταν σχεδόν ισότιμα ανάμεσα στην όσφρηση και την όραση καθόλη την διάρκεια του κυνηγίου.

Ασφαλές συμπέρασμα, αν είναι σωστές οι …μεταγραφές Κρητικών σκύλων στην Ηπειρωτική Ελλάδα και αντίστροφα Ελληνικών Ιχνηλατών στην Κρήτη, δεν μπορεί να βγει πολύ εύκολα. Ο γράφων όμως δεν θα το πρότεινε και μάλλον θα αποθάρρυνε όσους θα το επιχειρούσαν. Ίσως σε κάποια νησιά το πείραμα να πετύχαινε, αλλά δεν παίρνουμε και όρκο…