Η απόσταση της καταδίωξης…

Κείμενο: Γιώργος Τσάνταλης

Φωτο: Ν. Φωτακόπουλος

Κανείς απ’ όσους πράγματι έταξαν τον εαυτό τους στο λαγό και στα λαγόσκυλα δεν μπορεί να αρνηθεί ότι η πιο συγκινητική και έντονη φάση σε αυτού του είδους την «κυνηγεσία» είναι οι στιγμές της καταδίωξης. Ο καλός σκύλος-ιχνηλάτης εισέρχεται σε αυτή τη φάση ύστερα από ένα σπαραχτικό γάβγισμα, σαν «ξεφωνητό», που τεντώνοντας τα νεύρα του κυνηγού-προειδοποιεί ότι ο λαγός μόλις ξεφωλιάστηκε από το γιατάκι του.

Έχω την πεποίθηση ότι αυτό το χαρακτηριστικό γάβγισμα του «ξεφωλιάσματος» δεν σηματοδοτεί μόνο την έξαψη του σκύλου. Είναι συνάμα και ένα μήνυμα συναγερμού που ο σκύλος απευθύνει στους υπόλοιπους ιχνηλάτες της ομάδας και στον κυναγωγό του (και αυτόν ως μέλος της κυνηγετικής του αγέλης τον αντιλαμβάνεται ο σκύλος), ώστε να αρχίσει η φάση της καταδίωξης. Και έπειτα αρχίζει για τον λαγοκυνηγό… η μαγεία της ακοής! Το συνεχές, ρυθμικό γάβγισμα του σκύλου ή των σκύλων, το ευδιάκριτο σήμα της δίωξης, ένας χορός από διαφορετικές φωνές με μεταβαλλόμενους τόνους και χροιές…

Εάν η καταδίωξη είναι αποφασιστική και κατά πόδας, ο λαγός θα δυσκολευθεί περισσότερο να κάνει πολλά ζιγκ-ζαγκ και «τερτίπια» στη φυγή του. Θα ξεφύγει λοιπόν από τον συντομότερο δρόμο και από το πιο γνωστό του μονοπάτι. Αν η δίωξη είναι άτονη ή καθυστερημένη, ο λαγός μπορεί να χρονοτριβήσει και, αν πάρει τους συνηθισμένους δρόμους, ιδίως εκείνους στα μέσα της πλαγιάς, διαπερνώντας ιδίως δάσος, μπορεί να αργοπορήσει πάρα πολύ στο δάσος (ιδίως αν είναι μεγάλό), ή καμιά φορά να βγει από απίθανα σημεία (ιδίως αν πρόκειται για πονηρεμένο λαγό), διαφεύγοντας έτσι την τουφεκιά των κυνηγών που περιμένουν στα καρτέρια.

Τα όρια της δίωξης

Πως πρέπει να είναι η δίωξη του λαγόσκυλου; Μεγάλη, παρατεταμένη, «επ’ αόριστον» ή μικρή, περιορισμένη στο χρόνο και στον χώρο; Εδώ οι γνώμες είναι πολύ αντίθετες.
Όπως είναι σήμερα το κυνήγι θα ήταν προτιμότερη μια περιορισμένη δίωξη. Οι κυνηγοί έγιναν πολλοί, τα δάση και τα βουνά διαπερνώνται από διάφορους δρόμους όπου τρέχουν, συχνά με μεγάλη ταχύτητα, μηχανοκίνητα μέσα και το λαγόσκυλο που βρίσκεται μακριά από τον κυνηγό είναι εκτεθειμένο σε πολλούς κινδύνους.

Αν με ρωτούσατε όμως, θα σας έλεγα ότι εγώ προτιμώ μια καταδίωξη παρατεταμένη και, στην ανάγκη, μακρινή.

Και εξηγώ αμέσως γιατί:

Ο καταδιωκόμενος λαγός προσπαθεί πάντοτε να επιστρέψει εκεί απ’ όπου ξεκίνησε, στη ζώνη όπου έζησε, της οποίας γνωρίζει κάθε λεπτομέρεια (δρομάκια, λόγγους κ.λ.π.). Είναι σχετικά εύκολο τότε να τον βρούμε στην επιστροφή.
Ο λαγός, ιδίως αν το δάσος είναι μεγάλο, μπορεί να μην το αποφασίσει ποτέ να βγει από εκεί και είναι καλό η δίωξη να είναι παρατεταμένη έως ότου αναγκασθεί ο λαγός να βγει σε ανοικτό μέρος.
Ένα από τα ωραιότερα χαρακτηριστικά του λαγόσκυλου είναι η επιμονή στη δίωξη.

Όμως ο λαγός μπορεί μετά από μια μεγάλη δίωξη να μην επιστρέψει στη ζώνη του αλλά να «ξεκόψει», να «εκτοπισθεί» οριστικά σε άλλη ζώνη. Αυτή η πιθανότητα αφορά προπάντων στους αρσενικούς, που είναι συνηθισμένοι σε μεγάλες περιπλανήσεις, ιδίως όταν σπανίζουν οι θηλυκοί. Τότε ο λαγός, εντελώς εκτοπισμένος από τη ζώνη όπου γεννήθηκε εξαιτίας της συνεχούς δίωξης, δεν επιστρέφει πια και το σκυλί ή τα σκυλιά μπορεί να βρεθούν και αυτά «εκτοπισμένα», δηλαδή εκτός του τόπου που περιμένει ο κυνηγός.

Μερικοί λαγοκυνηγοί αποκλείουν τη δυνατότητα μη επιστροφής του λαγού η οποία μπορεί να είναι μάλλον φαινομενική παρά πραγματική. Μη αποκλείοντας εκ των προτέρων τίποτε, θεωρώ και εγώ σπάνια τη μη επιστροφή, αλλά όμως δυνατή. Το λαγόσκυλο που «ξεμάκρυνε» πολύ κυνηγώντας έναν «εκτοπισμένο» λαγό θα πρέπει να είναι σε θέση να επιστρέψει στο μέρος όπου άρχισε η δίωξη και περιμένει ο κυνηγός.

Η εξαφάνιση ενός λαγόσκυλου εξαιτίας μιας μακρινής δίωξης μπορεί να συμβεί στην περίπτωση που, κυνηγώντας το λαγό, άρχισε να διώκει ένα χονδρό θήραμα (αγριόχοιρο, ζαρκάδι). Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι τα σημερινά λαγόσκυλα προέρχονται από σκυλιά που παλιά κυνηγούσαν μεγάλα τριχωτά θηράματα. Σε μια τέτοια, τυχαία δίωξη μεγάλου θηράματος μπορεί να χαθεί το λαγόσκυλο.

Η εμπειρία και η σύνεση

Αλλά εγώ είμαι της γνώμης ότι ένα ηλικιωμένο και έμπειρο λαγόσκυλο μπορεί να επιστρέψει πάντοτε στο αφεντικό του που περιμένει μακριά. Θα πω και κάτι περισσότερο: Ένα έμπειρο λαγόσκυλο θα μπορεί να σταματά τη δίωξη όταν καταλάβει ότι δεν θα είναι πια σε θέση να επιστρέψει στον κύριό του. Μπορεί ένα λαγόσκυλο να κάνει έναν τέτοιο υπολογισμό; Νομίζω ότι μερικά λαγόσκυλα μπορούν να το κάνουν σε ορισμένες περιπτώσεις. Για παράδειγμα, όταν ο λαγός έχει κάνει μερικά «ψέματα» για να χαθούν τα ίχνη του ή σε άλλη δυσχέρεια, οπότε το λαγόσκυλο επωφελείται, «συλλογίζεται» και διακόπτη τη δίωξη.

Όμως ένα λαγόσκυλο επίμονο και με μεγάλο πάθος, ένα λαγόσκυλο μεγάλης κλάσης, ακόμη και όταν αισθάνεται ότι έχει απομακρυνθεί πάρα πολύ από τον κύριό του δεν θα πρέπει να διακόψει από τη δική του θέληση τη δίωξη. Και ξέρει, συνήθως, να επιστρέψει. Καμιά φορά χάνονται τα καλύτερα λαγόσκυλα διότι κατά την επιστροφή έπαθαν ατυχήματα (δηλητηριασμένα δολώματα, παγίδες, δαγκώματα φιδιών, λύκοι, πτώσεις σε κρημνούς, κλοπές κλ.π.).

Ειδικό προσόν του λαγόσκυλου, περισσότερο και από την ιχνηλασία και το ξεφώλιασμα, είναι ίσως η δίωξη. Γιατί λοιπόν θα πρέπει να περιοριστεί αυτό το πολύτιμο χαρακτηριστικό του αξιοποιώντας τη βραχεία δίωξη;

Αλλωστε είναι γνωστό ότι η πιο ενδόμυχη επιθυμία, η πιο μεγάλη φιλοδοξία του γνήσιου λαγοκυνηγού είναι να εξαναγκασθεί ο λαγός να πέσει νικημένος και να συλληφθεί ζωντανός από τα σκυλιά του.

Αναγνωρίζω ότι είναι προτιμότερη η βραχύχρονη δίωξη, διότι με λαγόσκυλα που διώκουν «επ’ αόριστον» αν δεν έχουμε την τύχη να χτυπήσουμε τον λαγό στην πρώτη φάση, υπάρχει πιθανότητα οι τρεις-τέσσερις καλύτερες πρωινές ώρες να χαθούν στην ίδια δίωξη και, συνεπώς, το κυνήγι εκείνης της ημέρας να μην έχει την προσδοκώμενη επιτυχία.

Μερικοί μιλούν για λαγόσκυλα που καταδιώκουν τον λαγό πάνω από μια ημέρα. Δεν είναι από τα απίθανα, διότι μπορεί να συμβεί. Εγώ είμαι υπέρ της δίωξης μέχρις εσχάτων στα μέρη όπου οι λαγοί είναι λίγοι και συναντώνται λίγα τουφέκια, παρότι αναγνωρίζω ότι τέτοια δίωξη είναι δυσχερής, επικίνδυνη και μερικές φορές μη αποδοτική. Και οι καλύτεροι λαγοκυνηγοί πιστεύω ότι έχουν την ίδια γνώμη. Όμως αναγνωρίζω ότι η μέτρια δίωξη είναι προτιμότερη στα μέρη όπου υπάρχουν πολλοί λαγοί ή οι ομάδες των λαγοκυνηγών και των κυνηγών γενικά είναι συχνές, διότι ο καταδιωκόμενος επί μακρόν λαγός καταλήγει στην τουφεκιά ξένων κυνηγών.