Που θα βρεις ορτύκια…

Που θα βρεις ορτύκια…

Κείμενο-φωτο: Ν. Φωτακόπουλος

Θεωρητικά, το ορτύκι μπορεί να χαρίσει κυνηγετικές συγκινήσεις ολοχρονίς… Σχεδόν 200 κυνηγετικές ημέρες μπορούν να αφιερωθούν στο κυνήγι αυτού του ταπεινού αλλά σπουδαίου θηράματος, όμως το τελευταίο δεκαήμερο του Αυγούστου είναι η σπουδαιότερη περίοδος, μαζί με αυτή βέβαια των περασμάτων του Σεπτέμβρη…

Εκτός από την (καλή) τύχη που έχουμε να τα κυνηγάμε όλο το χρόνο, έχουμε και την τύχη να τα κυνηγάμε σε μια μεγάλη ποικιλία από εδάφη και καλλιέργειες. Ίσως δεν υπάρχει άλλο θήραμα που να έχει τόσο μεγάλο εύρος… ενδιαιτημάτων όσο το ορτύκι και μάλιστα σε διαφορετικές εποχές του χρόνου. Σήμερα λοιπόν καταγράφουμε τα καλύτερα ορτυκοτόπια αυτής της εποχής, με κριτήριο την αποδοτικότητά τους.

Εμπρός για τα σταροχώραφα

Τα θερισμένα σταροχώραφα είναι ίσως ο πλέον συνηθισμένος (και αποδοτικός) ορτυκότοπος. Ειδικά, όταν ή σοδειά ήταν καλή και το στάρι έχει χυθεί στο έδαφος, προσφέροντας άφθονη τροφή. Τότε το συγκεκριμένο χωράφι ίσως κρατάει τα περισσότερα πουλιά. Αν υπάρχει και πράσινο χορταράκι στις αυλακιές, τότε ακόμα καλύτερα. Το χορτάρι μαρτυρά την ύπαρξη υγρασίας που είναι απαραίτητη για να αναπτυχθεί η πρασινάδα και μαζί της τα μικροσκοπικά έντομα, που αποτελούν μία πρώτης τάξεως πρωτεΐνη. Στα ορτύκια αρέσουν αυτοί οι μικροσκοπικοί… μεζέδες, ειδικά στα μικρά πουλιά.

Ιδιαίτερα αποδοτικά είναι και τα σταροχώραφα που έμειναν αθέριστα, γιατί η σοδειά δεν ήταν καλή και έτσι δεν άξιζε τον κόπο να μπει η θεριζοαλωνιστική μηχανή. Σε αυτά όμως τα αθέριστα χωράφια, τα ορτύκια… κάνουν πάρτι!

Η βρώμη και το κριθάρι που είναι παρόμοιες καλλιέργειες δεν είναι και τόσο αποδοτικές όσο το στάρι, ίσως γιατί το μέγεθος του καρπού είναι μεγάλο σε σχέση με το ορτύκι.

Η δυσκολία στα τριφύλλια

Ισως ο πιο κλασικός ορτυκότοπος μαζί με τα σταροχώραφα είναι τα τριφύλλια. Η κάλυψη που προσφέρει δίνει άνεση στα ορτύκια να κάνουν «οχτάρια» και… ορτυκοδρομίες μπροστά στα φερμαρισμένα σκυλιά, που τις περισσότερες φορές δεν αντιλαμβάνονται ότι το θήραμα έχει ήδη φύγει. Η δυσκολία διάχυσης της αναθυμίασης είναι ένα όπλο άμυνας για τα ορτύκια, που προτιμούν να περνούν την μέρα τους στην ασφάλεια που προσφέρουν οι καλλιέργειες από τριφύλλι. Ανάλογη είναι κατάσταση και στις ομοειδείς καλλιέργειες από βίκο, ενώ ο γράφων έχει τις καλύτερες αναμνήσεις (και συναντήσεις) από τα σπάνια χωράφια τριφυλλόσπορου.

Οπως και να ‘χει, θα πρέπει να σημειώσουμε πως το κυνήγι στο τριφύλλι χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και σεβασμό στον κόπο του αγρότη. Οσο για τον σκύλο που δεν έχει κυνηγήσει άλλη φορά σε καλλιέργειες με τριφύλλι, χρειάζεται χρόνος προσαρμογής! Οπως αναφέραμε το (πολυκυνηγημένο) ορτύκι αναπτύσσει συμπεριφορές που δυσκολεύουν πολύ τον άπειρο σκύλο. Χαρακτηριστικός κυνηγότοπος με τριφύλλια είναι η Κωπαΐδα, όπου βρίσκουν πεδίο δόξης λαμπρό τα λεγόμενα «Κωπαϊδόσκυλα», στα οποία ο γράφων τρέφει ιδιαίτερη εκτίμηση.

Χαρακτηριστικό της δυσκολίας του κυνηγίου στα τριφύλλια είναι το ότι ο Ομιλος Πόιντερ- Σέττερ κατήργησε τον σχετικό αγώνα που έκανε στην Κωπαΐδα, μιας και τα «αγωνιστικά» σκυλιά αποδεικνύονταν ανίκανα απέναντι στα άγρια ορτύκια, που σουλατσάρουν μέσα στα τριφύλλια (μόνο ένα στα πενήντα κατάφερνε να φερμάρει κάποιο ορτύκι).

«Δάση» της καλαμποκιάς

Μία ακόμα καλλιέργεια με μεγάλο… ορτυκο- ενδιαφέρον είναι και τα καλαμπόκια. Χωρίζονται σε δυο βασικές κατηγορίες, τα ξερικά και τα ποτιστικά. Τα ξερικά που συνήθως δεν ξεπερνάνε σε ύψος το ένα- ενάμισι μέτρο, προσφέρονται για αποδοτικό κυνήγι, ειδικά όταν αρχίζει και «σφίγγει» η ζέστη. Μετά τις 8 – 8.30 το πρωί ψάξτε το ξερικό καλαμπόκι που θα βρείτε στο δρόμο σας και ίσως βάλετε στην τσάντα περισσότερα πουλιά από όσα θα βάλετε ψάχνοντας όλη την ημέρα.

Τα ποτιστικά καλαμπόκια που ξεπερνούν σε ύψος τα δύο- δυόμισι μέτρα, αυτονόητο είναι πως δεν προσφέρονται για ψάξιμο, έστω και αν κάποιος από την παρέα φιλοτιμηθεί να χωθεί στο «δάσος» και να κάνει τον ξεσηκωτή… Ακόμα και αν τα σκυλιά εισχωρήσουν σε αυτό το ιδιότυπο πυκνό, τα αποτελέσματα θα είναι πενιχρά. Οι μοναδικές ώρες της ημέρας που μπορεί να κυνηγήσει κάποιος έξω από τα ποτιστικά καλαμπόκια, είναι νωρίς- νωρίς το πρωί ή κυρίως αργά το σούρουπο. Τα πουλιά που περνάνε τη μέρα τους μέσα σε αυτά, βγαίνουν με το σούρουπο για τα γειτονικά σταροχώραφα και ξαναμπαίνουν το πρωί.

Οσοι συνηθίζουν να κυνηγάνε ορτύκια στο… πυκνό, είναι απαραίτητο να φοράνε κόκκινο καπέλο ή γιλέκο. Τα χτυποκάρδια που προκαλούν τα ορτύκια, όταν ξεπετάγονται και στη συνέχεια πετάνε χαμηλά πάνω από το ξερικό καλαμπόκι, αμβλύνουν την προσοχή και τα μέτρα ασφάλειας όλων μας.

Ευκαιρίες στα τεύτλα

Το καλύτερο ορτυκοκυνήγι, ο γράφων το έχει κάνει σε ζαχαρότευτλα. Κάποτε στην Κομοτηνή είχα σηκώσει πάνω από 70 ορτύκια μέσα σε μία μόνο ώρα, σε ένα τέτοιο χωράφι… Τα πουλιά πετάγονταν πέντε- πέντε ενώ εγώ κόντευα να τρελαθώ από το μάνα εξ ουρανού που μου ήρθε έτσι αναπάντεχα. Και αυτό τα αναπάντεχα το λεω, γιατί νωρίτερα είχα ψάξει δεκάδες χωράφια με τριφύλλια, στάρια, καλαμπόκια κ.λπ. με πενιχρά αποτελέσματα.

Ολα τα πουλιά ήταν μαζεμένα στο (τεράστιο) χωράφι με τα ζαχαρότευτλα. Για να είμαι, όμως, ειλικρινής, δεν θυμάμαι αν ήταν οι πρώτες μέρες του κυνηγίου ή ήταν Σεπτεμβριάτικο πέρασμα. Κλείνοντας με τα ζαχαρότευτλα, να σημειώσουμε πως απαιτούν δυνατά πόδια από ανθρώπους και σκύλους μιας και παρουσιάζουν ιδιαίτερη δυσκολία στην κίνηση, ειδικά όταν είναι ψηλά και καλοθρεμμένα. Προσοχή, όμως, στις ζημιές…

Σουσαμιές και λιναρόσποροι

Ομολογώ ότι στα τριάντα τόσα χρόνια που κυνηγάω δεν θυμάμαι να έχω κυνηγήσει σε τέτοιες καλλιέργειες. Εχω, όμως, ακούσει τα καλύτερα! Ο γράφων δεν μπορεί ούτε να τις περιγράψει καν. Τόσο σπάνιες είναι. Καλό θα ήταν οι αναγνώστες που γνωρίζουν να μας διαφωτίσουν περισσότερο…

Από τα χέρσα… στα μποστάνια!

Τα χέρσα χωράφια και οι αγκαθότοποι γενικότερα είναι από τα αγαπημένα ενδιαιτήματα των ορτυκιών. Ειδικά, όταν παρεμβάλλονται ανάμεσα σε εκτεταμένες καλλιέργειες σταροχώραφων. Τα χέρσα χρειάζονται ψάξιμο με ιδιαίτερη προσοχή και ειδικότερα τα… αμφιθεατρικά. Για κάποιο μυστηριώδη λόγο, τα ορτύκια προτιμούν να σουλατσάρουν στα χέρσα που θυμίζουν αμφιθέατρο στο σχήμα. Ισως είναι η διαρκής απειλή από την αυγουστιάτικη βροχή που τα οδηγεί σε πιο ασφαλή (και στεγνά) σημεία, κυρίως τα όψιμα ορτυκάκια.

Τα αμπέλια είναι αρκετά σπάνια στα κλασικά ορτυκοτόπια αλλά ενδιαφέροντα σημεία για ψάξιμο, όταν παρεμβάλλονται ανάμεσα στην μονοτονία των σταροχώραφων. Το πράσινο τρυφερό χορτάρι, ο ίσκιος από τα κληματόφυλλα, καθώς και οι ρόγες από τα σταφύλια, κάνουν τα αμπέλια ενδιαφέροντα σημεία για ψάξιμο.

Στα μποστάνια απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή για να μην κάνουμε ζημιές. Κατά τα άλλα οι ντοματιές, οι πιπεριές, οι μελιτζάνες, τα πεπόνια, τα κολοκύθια, οι φασολιές και γενικότερα τα ζαρζαβατικά είναι ένας παράδεισος για τα ορτύκια. Ψάξτε χωρίς να βιάζεστε, φύγετε και ξαναγυρίστε σε μια- δυο ώρες. Ισως αποδειχτεί το πιο αποδοτικό κομμάτι της περιοχής και της ημέρας. Και επειδή ακριβώς είναι αποδοτικό, χρειάζεται προσοχή στον κόπο του αγρότη από τα πολλά πέρα δώθε κυνηγών και σκύλων…