ιχνηλατες

Published on 11 Φεβρουαρίου, 2018 | by Kynoclub

Τα στάδια της εκπαίδευσης του ιχνηλάτη…

κείμενο: Θανάσης Κυριτσάκας

φωτο: Ν. Φωτακόπουλος

Οι έμπειροι ιχνηλάτες την περίοδο αυτή χρειάζονται μόνο σωματική άσκηση και προπόνηση για να διατηρούνται σε φόρμα, γιατί σε αντίθετη περίπτωση με τη συνεχή καταδίωξη δημιουργούν μεγάλο πρόβλημα στις έγκυες λαγίνες.

Η εποχή που διανύουμε προσφέρεται για την εκπαίδευση των νέων και αρχάριων ιχνηλατών σκύλων κυρίως σε περιφραγμένα εκπαιδευτήρια και εναλλακτικά σε ελεύθερους χώρους που ορίζονται απ’ τον νόμο.

O εκπαιδευτής γνωρίζει συνήθως τα γιατάκια των λαγών και είναι εύκολο να βάλει το κουτάβι σε διαδικασία ιχνηλασίας.
πλησιάσματος, ξεσηκώματος και καταδίωξης του λαγού.

Γι΄ αυτό ας προσέξουν οι κυνηγοί το σοβαρό αυτό θέμα και να βρουν εναλλακτικούς τρόπους σωματικής προπόνησης των σκύλων τους, όπως μεγάλοι περίπατοι σε ανοιχτούς χώρους, κολύμπι σε ποταμούς, λίμνες, θάλασσες κλπ.

Θα σας περιγράψουμε επιγραμματικά ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης που βασίζεται κυρίως στην ηλικία του νέου σκύλου και στην προοδευτική σωματική αλλά και πνευματική ωρίμανση που έρχεται με το πέρασμα του χρόνου.

Ενα σημαντικό στοιχείο που πρέπει να επισημάνουμε στην εκπαίδευση του ιχνηλάτη στον λαγό ή σε κάποιο άλλο ζώο, είναι η πεποίθηση και εμμονή των περισσότερων κυνηγών ότι πρέπει να χρησιμοποιούν ένα ώριμο και έμπειρο λαγόσκυλο σαν «εκπαιδευτή». Μέγα λάθος, γιατί απλούστατα ο ώριμος σκύλος ποτέ δεν θα καταλάβει ότι είναι ο δάσκαλος της υπόθεσης για να φερθεί αναλόγως, ότι κάνει κάθε φορά θα κάνει και τώρα.

Τον φέρνουμε σε επαφή με άλλα σκυλιά για κοινωνικοποίηση στην ομάδα και στην επαφή με τους ομοίους του.

Δηλαδή, θα κυνηγάει κανονικά χωρίς να δίνει σημασία στο αρχάριο κουτάβι, το οποίο αν προλάβει να δει κάτι έχει καλώς, διαφορετικά θα είναι απλός κομπάρσος. Και βέβαια δεν μπορώ να φανταστώ ένα κουτάβι 10 ή 12 μηνών και ενδεχομένως μικρότερης ηλικίας να συμμετέχει σε καταδίωξη λαγού ακολουθώντας τον μεγάλο σκύλο. Είναι καταστροφικό τόσο για την υγεία όσο και για την εκπαίδευσή του.

Για να γίνει κατανοητό το πρόγραμμα εκπαίδευσης που πρέπει να σχεδιάσουμε, θα το χωρίσουμε σε τρία μέρη με βάση την ηλικία του ιχνηλάτη.

A) Μέχρι 12 μηνών

Πρέπει να μάθει να στηρίζεται στον εαυτό του και όχι στη βοήθεια άλλων γιατί διαφορετικά θα καταντήσει ένας άβουλος ιχνηλάτης.

Ο χρόνος αυτός θα καταναλωθεί στην εκπαίδευση υπακοής και στην κοινωνικοποίηση του κουταβιού. Χρησιμοποιούμε όλες τις εντολές που είναι χρήσιμες για να έχουμε έναν ελεγχόμενο σκύλο. «έλα», «κάτω», «μη», «δίπλα» κλπ. Και μια ασυνήθιστη εντολή, το «απόρτ». Το απόρτ είναι πολύ πρακτικό και χρήσιμο, αρκεί να σκεφτούμε από τι κόπο θα γλιτώσουμε όταν θα είμαστε αναγκασμένοι να κατεβούμε και να ανεβούμε χαράδρες και απότομες πλαγιές για να βρούμε τον λαγό που τουφεκίσαμε ή πόσους τραυματισμένους λαγούς δεν θα χάναμε.

Κοινωνικοποίηση: Τον φέρνουμε σε επαφή με άλλα σκυλιά για κοινωνικοποίηση στην ομάδα και στην επαφή με τους ομοίους του, οπότε και ελέγχουμε την επιθετικότητα και γενικώς τη συμπεριφορά του.

Η εκπαίδευση για την αλεπού θα αρχίσει μόνο όταν ο σκύλος έχει ήδη αποκτήσει κάποιες εμπειρίες στον λαγό.

Θόρυβοι: Στη συνέχεια τον φέρνουμε σε επαφή με θορύβους του περιβάλλοντος γενικώς και ειδικά με πυροβολισμούς. Όσοι μένουν σε πόλεις μπορούν να κάνουν βόλτες μαζί του σε δρόμους με συχνή κίνηση αυτοκινήτων.

Στους πυροβολισμούς χρησιμοποιούμε πιστόλι αερίων από μεγάλες αποστάσεις αρχικά και σταδιακά από κοντά.

Οικόσιτα ζώα: Πρόβατα και κατσίκια συναντώνται σ’ όλα τα κυνηγοτόπια, πρέπει να μάθει ο σκύλος μας ότι αυτά τα ζώα δεν είναι θηράματα, έτσι θα γλιτώσουμε από μεγάλους μπελάδες.

Επίσης κότες, πάπιες, χήνες πρέπει να ενταχθούν στον κατάλογο των «μη βρωσίμων».

Στα εμπόδια: Επειδή θα βγούμε στο φυσικό περιβάλλον για να συνεχίσουμε την εκπαίδευση και σε διαφορετικές περιοχές με ποικιλία εδαφικής μορφολογίας, πρέπει να προετοιμάσουμε τον σκύλο στις δυσκολίες που θα συναντήσει.

Αυτές οι δυσκολίες είναι τα ρέματα, οι φράχτες, τα κράσπεδα που πρέπει να πηδήσει, τα ποτάμια και ρυάκια που πρέπει να περάσει κολυμπώντας (οι λαγοί είναι θαυμάσιοι κολυμβητές και δεν φοβούνται καθόλου να ριχτούν στο νερό όταν νιώθουν πίσω τους τον σκύλο), οι βράχοι που πρέπει να σκαρφαλώσει ή να κατεβεί, οι πυκνές και αγκαθωτές συστάδες του πουρναριού και τόσα άλλα δύσκολα σημεία.

Γι’ αυτό πηγαίνουμε τον σκύλο σε περιοχές με εμπόδια.

Στο νερό: Στην αρχή θα πάμε με τον σκύλο μας σε μικρά ρυάκια ή λιμνούλες, τις οποίες θα διασχίζουμε μαζί του, έτσι ώστε να συνηθίσει την επαφή με το νερό. Σιγά σιγά θα τον πάμε σε βαθύτερα και ήσυχα νερά για να τον αναγκάσουμε να κολυμπήσει όταν δεν θα πατώνει.

Αν αρνείται να κολυμπήσει μπαίνουμε μαζί του στο νερό και τον αναγκάζουμε χωρίς βία να μας ακολουθήσει. Το ίδιο μπορούμε να το εφαρμόσουμε σε ήσυχη θάλασσα.

Στα πυκνά: Για να μάθει τα πυκνά και αγκαθωτά μέρη πρέπει να μπαίνουμε μαζί του σε τέτοιες περιοχές.

Στην αρχή τον πηγαίνουμε σε σχεδόν αραιά δάση όπου μπορούμε κι εμείς να περπατήσουμε μαζί του για να τον ενθαρρύνουμε στις διάφορες αναστολές και δυσκολίες.

Μετά πάμε σε πιο πυκνά μέχρι να φτάσουμε στα πουρνάρια, σε βάτους και ότι άλλη δύσκολη χλωρίδα έχει η περιοχή που κυνηγούμε συνήθως, όπως τα αγκάθια των νησιών, αστιβιές κλπ.

Γνωριμία με το θήραμα: Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης στο χρονικό διάστημα των 10-12 μηνών, χρησιμοποιούμε μερικές φορές το κουνέλι (2-3 φορές τον μήνα) για να ξυπνήσουμε το κυνηγετικό του ένστικτο και να τον αναγκάσουμε να ενεργήσει ανάλογα με ιχνηλασία, πλησίασμα στη φωλιά και καταδίωξη στο μέτρο της ηλικίας του.

Με το κουνέλι μας δίνεται η δυνατότητα να σκηνοθετήσουμε τους ντορούς και το γιατάκι και να σχεδιάσουμε σενάρια εκπαίδευσης, οπότε βάζουμε το κουτάβι σε προδιαγεγραμμένη διαδικασία ιχνηλασίας, πλησιάσματος, ξεσηκώματος και καταδίωξης.

Η εκπαίδευση με το κουνέλι μπορεί να αρχίσει σε κλειστό χώρο και στη συνέχεια σε ανοιχτούς χώρους, όπως λόφοι με λιβάδια, λίγη βλάστηση, λίγα δέντρα και πολλά ανοίγματα.

Β) Από 12 έως 24 μηνών

Όπως είναι γνωστό, το ορθολογικό κυνήγι του λαγού γίνεται με ιχνηλάτες σκύλους και καθορίζεται από τις παρακάτω φάσεις: ιχνηλασία, πλησίασμα στο γιατάκι, ξεσήκωμα και άμεση καταδίωξη.

Αρα οι τέσσερις φάσεις του κυνηγιού καθορίζουν το συνολικό πρόγραμμα εκπαίδευσης του ιχνηλάτη και αποτελούν συγχρόνως και τα κριτήρια για την πρόοδο του εκπαιδευόμενου σκύλου. Ο αντικειμενικός σκοπός της εκπαίδευσης σ’ αυτό το στάδιο είναι να μάθει και να κατανοήσει ο σκύλος τη σειρά εργασίας των παραπάνω φάσεων και την ολοκλήρωσή τους.

Εκπαιδευτήριο: Η αρχή μπορεί να γίνει σε εκπαιδευτήριο λαγών, κατά προτίμηση πολλών στρεμμάτων, που να προσομοιάζει προς το φυσικό περιβάλλον. Εδώ ο εκπαιδευτής γνωρίζει συνήθως τα γιατάκια των λαγών και είναι εύκολο να βάλει το κουτάβι σε διαδικασία ιχνηλασίας, πλησιάσματος, ξεσηκώματος και καταδίωξης του λαγού.

Θεωρώ ότι χρειάζεται ένας μήνας περίπου στο εκπαιδευτήριο για να εμπεδώσει ο σκύλος όλες τις κυνηγετικές φάσεις σε διαφορετικό χρόνο και χώρο. Με δεδομένο ότι το εκπαιδευτήριο είναι πολλών στρεμμάτων προοδευτικά θα εκπαιδεύεται σε μεγαλύτερη περιοχή.

Ελεύθερο περιβάλλον: Μετά το εκπαιδευτήριο κι αφού διαπιστώσουμε ότι ο σκύλος εργάζεται με τη σειρά των φάσεων που αναφέραμε παραπάνω: ιχνηλασία, πλησίασμα στο γιατάκι, ξεσήκωμα και άμεση καταδίωξη και προσωπικά είμαστε ικανοποιημένοι απ’ την πρόοδό του, τότε ξεκινάμε την εκπαίδευση στο ελεύθερο κυνήγι.

Ο βασικότερος στόχος τώρα είναι η δημιουργία της προσωπικότητας του σκύλου μας. Πρέπει να μάθει να στηρίζεται στον εαυτό του και όχι στη βοήθεια άλλων γιατί διαφορετικά θα καταντήσει ένας άβουλος ιχνηλάτης χωρίς εμπιστοσύνη στις ικανότητές του.

Σ’ αυτή την περίοδο μπορούμε να εντάσσουμε τον σκύλο στην ομάδα μας με σχετική περιοδικότητα που θα εξαρτάται απ’ την απρόσκοπτη εργασία στο κυνήγι, χωρίς να επηρεάζεται από τα υπόλοιπα σκυλιά.

Η εμπειρία μού έχει δείξει πως ο σκύλος που φτάνει σ’ αυτό το στάδιο εκπαίδευσης έχει μια θετική ανεξαρτησία στο ψάξιμο και την ιχνηλασία με ταυτόχρονη συνεργασία στην ομάδα.

Σ’ αυτή τη φάση της εκπαίδευσης προσπαθούμε να πάμε σε εύκολα μέρη με καλή πυκνότητα λαγών για να δώσουμε την ευκαιρία στον σκύλο να βρει και να σηκώσει όσο το δυνατόν περισσότερους λαγούς.

Αλεπού: Απ’ τη στιγμή που ο σκύλος κυνηγάει στο ελεύθερο περιβάλλον και υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να συναντήσει αλεπού, πρέπει να προλάβουμε το κακό πριν μας βρει μόνο του.

Η εκπαίδευση για την αλεπού θα αρχίσει μόνο όταν ο σκύλος έχει ήδη αποκτήσει κάποιες εμπειρίες στον λαγό.

Θα χρησιμοποιήσουμε ηλεκτρονικό κολάρο επειδή το τσίμπημα καταγράφεται έντονα στο μυαλό του σκύλου.

Στην πρώτη φάση θα δείξουμε στον σκύλο φρέσκο πρωινό ντορό αλεπούς. Μόλις τον ακολουθήσει κι αρχίσει το γάβγισμα τον «χτυπάμε» με την ελάχιστη ένταση και περιμένουμε την αντίδρασή του. Επαναλαμβάνουμε τα μαθήματα 3 με 4 φορές που πιστεύω ότι είναι αρκετά μέχρι να δείξει άρνηση στον ντορό. Με τον ίδιο τρόπο μπορούμε να αντιμετωπίσουμε και την περίπτωση του ζαρκαδιού.

Αλλά προσοχή, να είμαστε βέβαιοι ότι ο σκύλος πήρε ζαρκάδι.

Γ) Τριών έως τεσσάρων ετών

Σ’ αυτή την ηλικία, ασχολούμαστε μόνο με ιχνηλάτες που έχουν περάσει με επιτυχία τα προηγούμενα στάδια εκπαίδευσης.

Τα βασικότερα προσόντα ενός ιχνηλάτη είναι: η κληρονομικότητα, η λεπτή όσφρηση, το πάθος για το κυνήγι, η εξυπνάδα, η αντοχή και η δυνατή φωνή.

Μέχρι τα δυο χρόνια ή και λίγο παραπάνω, όλα αυτά τα προσόντα πρέπει να μας τα δείξει στην πράξη, εφ’ όσον του δώσαμε όλες τις ευκαιρίες, διαφορετικά απορρίπτεται.

Στον τρίτο χρόνο ο ιχνηλάτης θα μπει στο στάδιο των εμπειριών, που θα μεγαλώνουν ανάλογα με τα πόσο συχνά κυνήγια θα κάνει. Όσο πιο συχνά, τόσο πιο πολλούς λαγούς θα ξεσηκώνει και τόσο πιο γρήγορα θα βελτιώνεται. Αλλα σκυλιά, ολοκληρώνονται στον τρίτο χρόνο και άλλα στον τέταρτο. Εξαρτάται από τον σκύλο και τον κυνηγό.

Όπως είναι φανερό για να αποκτήσει αυτή την εμπειρία θα πρέπει να βγαίνει τακτικά κυνήγι και σε περιοχές με διαφορετικό έδαφος και κλιματικές συνθήκες.

Ολα αυτά θέλουν χρόνο και νομίζω πως τα δυο χρόνια είναι αρκετά για να αποδώσει ο σκύλος το 100% του εργασιακού του στυλ, τόσο σαν ράτσα όσο και σαν άτομο…