Published on 10 Δεκεμβρίου, 2016 | by Kynoclub

Παρατηρήσεις ανησυχίας για την τσούκαρ

κείμενο: Άγγελος Γονιδάκης

φωτο: Ν. Φωτακόπουλος

Κατάγομαι από τα Δωδεκάνησα και συγκεκριμένα από το νησί της Πάτμου. Από μικρή ηλικία κυνηγάω μαζί με τον πατέρα μου, έως και σήμερα. Το θήραμα με το οποίο ασχολήθηκα ιδιαίτερα όλα αυτά τα χρόνια και γνωρίζω πια πάρα πολύ καλά είναι η νησιώτικη πέρδικα (τσούκαρ). Θα ήθελα, λοιπόν, να αναφέρω ορισμένες παρατηρήσεις από την πολύχρονη αυτή εμπειρία μου στο συγκεκριμένο θήραμα.

Πιστεύω ότι σήμερα με τις απελευθερώσεις που γίνονται στα νησιά μας έχει εκφυλιστεί αρκετά η νησιώτικη πέρδικα τόσο ως προς τα μορφολογικά της χαρακτηριστικά όσο και ως προς τη συμπεριφορά της. Με άλλα λόγια, παρατηρούνται διαφορές στο μέγεθος, το χρωματισμό, αλλά και στην αναπαραγωγική περίοδο και στις διάφορες συνήθειες διαβίωσης.

Οσον αφορά την περίοδο αναπαραγωγής, η γνήσια νησιώτικη πέρδικα ζευγαρώνει τον Ιανουάριο και το Φεβρουάριο. Επωάζει τα αβγά της κατά την περίοδο Μαρτίου-Απριλίου, οπότε θα βγουν και οι νεοσσοί. Κλωσούν και τα δύο πουλιά, δηλαδή και το αρσενικό και το θηλυκό, ενώ αυτή την περίοδο αλλάζει το κελάηδημά της από το γνωστό κακάρισμα σ’ ένα μακρόσυρτο σφύριγμα, σαν ειδοποίηση σε περίπτωση κινδύνου.

Η γνήσια τσούκαρ γεννάει συνήθως 10-13 αβγά και σε σχετικά εύκολο μέρος. Αυτό το κάνει λόγω της πονηριάς που διαθέτει ως άγριο πουλί, ώστε να παραπλανά τους εχθρούς της οι οποίοι δεν φαντάζονται ότι το θήραμά τους μπορεί να βρίσκεται εκεί.

Οι πέρδικες που απελευθερώνουν οι κυνηγετικοί μας σύλλογοι στην περιοχή μας και οι οποίες προέρχονται από το εκτροφείο της Κρήτης δεν έχουν καμία σχέση με τις άγριες τσούκαρ. Κατά την περίοδο της επώασης οι απελευθερωμένες πέρδικες δεν αλλάζουν κελάηδημα και εντοπίζονται εύκολα από τους εχθρούς τους. Γεννούν πολύ περισσότερα αβγά από τις άγριες (περίπου 18-22) και δεν έχουν την πονηριά και το ένστικτο που απαιτείται για να προστατεύσουν αποτελεσματικά τα μικρά τους. Γι’ αυτό, άλλωστε, επιβιώνουν ελάχιστοι νεοσσοί.

Το μέγεθος της άγριας τσούκαρ είναι πιο μικρό και το σώμα της πιο στιβαρό απ’ ό,τι των άλλων πουλιών. Για παράδειγμα, μια απελευθερωμένη θηλυκή πέρδικα έχει το μέγεθος ενός άγριου «κότσου». Γι’ αυτό πιστεύω ότι μπορεί να γεννήσει και πολύ περισσότερα αβγά.

Σε σχέση με την απελευθερωμένη, ο χρωματισμός της άγριας τσούκαρ είναι πιο σκούρος καφέ-γκρι, ενώ στο βάθος του φτερού της έχει κάποια χαρακτηριστικά μπλε-θαλασσί φτερά. Αντίθετα, ο χρωματισμός των απελευθερωμένων είναι ένα ξεθωριασμένο καφέ. Το χρώμα της μύτης και των ποδιών στην άγρια είναι έντονα κόκκινο, ενώ στην απελευθερωμένη σκούρο βυσσινί.

Μία άλλη διαφορά είναι η προτίμηση που δείχνουν οι άγριες τσούκαρ στις καμένες πλαγιές, καθώς το χώμα είναι πού μαλακό και βρίσκει εύκολα τους σπόρους. Κατά τις μεσημεριανές ώρες κατεβαίνει κοντά στα βράχια της θάλασσας, όπου βρίσκει θαλάσσιες ψείρες οι οποίες είναι πλούσιες σε πρωτεΐνες και βιταμίνες, γι’ αυτό και ιδιαίτερα χρήσιμες για τα μικρά της αλλά και για την ίδια.

Μεταξύ 9.00 και 10.00 π.μ. το κοπάδι κατεβαίνει στα γκρέμια γύρω από το νησί, οπού υπάρχει λίγο νερό για να πιουν. Πρώτα, μάλιστα, κατεβαίνει ένα «παλιό» πουλί, πίνει νερό, ελέγχει αν υπάρχει κίνδυνος και στη συνέχεια ξεκινάει το κακάρισμα ειδοποιώντας το υπόλοιπο κοπάδι να πλησιάσει. Η ίδια διαδικασία επαναλαμβάνεται και το απόγευμα μεταξύ 15:00 και 16:00.

Με βάση την προσωπική μου εμπειρία, γνήσιες τσούκαρ ζουν στους Λειψούς, στη Νίσυρο και στην Τήλο, όπου δεν γίνονται απελευθερώσεις, αλλά και σε κάποια μέρη άλλων νησιών όπως η Κάλυμνος, η Πάτμος, η Λέρος, η Ρόδος, η Κάσος και η Κάρπαθος.