Μπεκατσίνι, το αερικό του βάλτου…..
Κείμενο-φωτο: Ν. Φωτακόπουλος
Πίνακες: Andrea Mazzoli
Είναι ένα από τα πιο δύσκολα θηράματα τόσο για τον κυνηγό όσο και για τον σκύλο. Για αυτό ακριβώς τον λόγο, όπως έλεγε και ένας ανώνυμος Ιρλανδός κυνηγός, η αστοχία στο μπεκατσίνι είναι μια… από τις μεγάλες απολαύσεις της ζωής, ενώ ένας άλλος συμπατριώτης του είπε ότι θα ήταν απόλυτα ευτυχής αν γευμάτιζε με ένα μπεκατσίνι κάθε μέρα για την υπόλοιπη ζωή του… Εδώ στη χώρα μας το μπεκατσίνι είναι τοποθετημένα αρκετά χαμηλά στις προτιμήσεις των Ελλήνων κυνηγών και ελάχιστοι ασχολούνται με αυτό και συνήθως ευκαιριακά.
Η μεγαλύτερη όμως δυσκολία στο κυνήγι του μπεκατσινιού είναι να το βρεις. Θεωρητικά, ως παρυδάτια, τα συναντάμε σε λασπότοπους και υγρά λιβάδια. Στην πράξη όμως τα μπεκατσίνια τα συναντάμε…. μόνο όταν είμαστε τυχεροί.
.Είναι μεταναστευτικά πουλιά που συνήθως δεν μένουν για πολύ στο ίδιο μέρος , ενώ οι μετακινήσεις τους είναι γρήγορες και γίνονται κυριολεκτικά μέσα σε λίγες ώρες.
Μια ‘’λούτσα’’ που το πρωί μπορεί να μην έχει ούτε …πούπουλο το μεσημέρι μπορεί να είναι γεμάτη ή ακόμα μπορεί να συμβεί και το αντίστροφο, κάτι που κάνει το κυνήγι του εντελώς απρόβλεπτο. Ο Φεβρουάριος είναι ίσως ο καλύτερος μήνας για το κυνήγι του μια και οι υγρότοποι έχουν το μεγαλύτερο ετήσιο …εμβαδόν τους όμως αυτό ακριβώς είναι που δυσκολεύει τον κυνηγό. Τα πουλιά σκορπίζουν και ο κυνηγός πρέπει να ψάξει να τα βρει σε μια μεγάλη γεωγραφική επιφάνεια. Αντίθετα το φθινόπωρο όταν έρχονται τα πρώτα μπεκατσίνια τα βρίσκουμε σε συγκεκριμένα σημεία. Τότε ακόμα και αν τα ενοχλήσουμε μπορεί να σηκωθούν και να φύγουν όμως μετά από λίγο θα επανέλθουν στο ίδιο χωράφι μια και δύσκολα βρίσκουν νέο …ενδιαίτημα.
Αυτή την εποχή λοιπόν η παρουσία του μπεκατσινιού είναι ακόμη πιο εφήμερη, για τον απλούστατο λόγο ότι τώρα έχει απείρως περισσότερα σημεία με λάσπη από ότι είχε το φθινόπωρο, όταν κατέβαινε από τα βόρεια. Τώρα μπορεί να μετακινηθεί και σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων, για να βρει νέο χώρο για να βοσκήσει.
Τα μουντά καφέ χρώματα, το καμουφλάρουν τόσο τέλεια μέσα στη λάσπη που μπορούν να σε κάνουν να βλέπεις τα πουλιά που πετούν στο βάθος του ορίζοντα όχι όμως και αυτά που τσιμπολογάνε μερικά μέτρα μπροστά σου..
Η μεγαλύτερη δυσκολία στο κυνήγι του μπεκατσινιού είναι η λάσπη. Μόνο όσοι έχουν γερά πόδια μπορούν να αντέξουν το πολύωρο ή ακόμα και το ολιγόωρο περπάτημα μέσα στους λασπότοπους.. Αν δεν το έχεις περάσει δεν μπορείς να καταλάβεις πόσο εξαντλητικό είναι το περπάτημα σε λάσπη μερικών εκατοστών. Είναι σαν να έχουν …βεντουζάρει οι πατούσες και με κάθε βήμα πρέπει να ξεκολλάς το πόδι σου από τη λάσπη. Τα μπεκατσίνια όταν σηκώνονται συνήθως πάνε μερικές εκατοντάδες μέτρα πιο κάτω και σε κάνουν να πιστεύεις ότι κάποια στιγμή θα τα φτάσεις. Φυσικά ο σκύλος είναι πολύτιμος.
Το κυνήγι του μπεκατσινιού με ένα καλό σκύλο φέρμας είναι ένα από τα θεαματικότερα κυνήγια αλλά όπως προαναφέρθηκε και από τα πλέον δύσκολα. Το μπεκατσίνι δεν είναι σαν την μπεκάτσα που δέχεται ευκολότερα την φέρμα.
Με το πρώτη ενόχληση θα σηκωθεί εκτός βολής, άρα το βασικό ζητούμενο εδώ είναι ο σκύλος να είναι πολύ προσεκτικός και απόλυτα πειθαρχημένος.
Το ξεπέταγμα του μπεκατσινιού, είτε μετά από φέρμα είτε είναι ξαφνικό και απρόσμενο είναι ένα μοναδικό αεροβατικό κατόρθωμα. Φεύγει με έντονα ζιγκ – ζαγκ που αρχίζουν από τα πρώτα μέτρα της πτήσης και ενώ βρίσκεται ακόμα στη φάση της απογείωσης..
Η τουφεκιά είναι πραγματικά δύσκολη και συχνότατα θέμα τύχης μια και είναι πρακτικά αδύνατο να σκοπεύσεις ένα θήραμα που πάει μια εδώ και μια εκεί.
Συνήθως μετά από μερικά μέτρα το πουλί πεταει πιο στρωτά όμως τότε είναι ήδη εκτός βολής κάτι που αχρηστεύει ακόμα και τα ‘’διορθωτικά’’ φυσίγγια διασποράς που χρησιμοποιούν πολλοί ατζαμήδες όπως ο γράφων
Ευνόητο είναι ότι αυτά τα …τσαλίμια επιβάλλουν κάννες με κύλινδρο ή βελτιωμένο κύλινδρο και σκάγια μικρά, αλλά όχι μικρότερα του Νο 9 για να μην γεμίσει το πουλί με σκάγια και χαλάσει το κρέας του..
Δύσκολο θήραμα λοιπόν, απρόβλεπτο στις μετακινήσεις του που σπάνια το συναντάμε και με δύσκολη τουφεκιά. Γιατί λοιπόν να ασχοληθεί κάποιος μαζί του; Η απάντηση είναι μία:
-Μόνο αν το ζήσεις μπορείς να εκτιμήσεις το κυνήγι του μπεκατσινιού. Είναι μοναδικό και δε μοιάζει με το κυνήγι κανενός άλλου θηράματος. Και δεν είναι μόνο η θήρευση του. Μεγαλύτερη είναι η συγκίνηση που προσφέρει στο ….πιάτο. Οι μεγάλοι μάγειροι της κλασσικής γαλλικής κουζίνας, συμφωνούν ότι το μπεκατσίνι είναι το εκλεκτότερο έδεσμα.
Μπεκατσίνι – Gallinago gallinago
Γνωρίσματα
Μακρύ ράμφος, μεγαλύτερο από το διπλάσιο μήκος του κεφαλιού του. Σκοτεινές λωρίδες, παράλληλες με το ράμφος, στο πάνω και πλάγιο μέρος του κεφαλιού.
Γεωγραφική εξάπλωση
Αναπαράγεται στη βόρεια και δυτική Ευρώπη και τη βόρεια και κεντρική Ασία. Διαχειμάζει στη νότια και δυτική Ευρώπη τη νότια και ανατολική Ασία και τη βόρεια και κεντρική Αφρική.
Ενδιαίτημα – Αναπαραγωγή
Είδος κυρίως μεταναστευτικό, ενώ υπάρχουν και κάποιοι μόνιμοι πληθυσμοί. Αναπαράγεται σε μεγάλη ποικιλία ενδιαιτημάτων, που χαρακτηρίζονται από υψηλή υγρασία εδάφους. Φωλιάζει στο έδαφος σε φωλιά που κατασκευάζει το θηλυκό και αποτελείται από μια κοιλότητα στρωμένη με βλάστηση. Γεννάει μια φορά το χρόνο 3 – 5 αβγά χρώματος ανοιχτού καφέ ως ελαιοπράσινου με σκοτεινές καφέ κηλίδες. Η επώαση γίνεται από το θηλυκό, διαρκεί 18 – 20 ημέρες και η εκκόλαψη είναι σύγχρονη. Οι νεοσσοί τρέφονται και από τους δύο γονείς, οι οποίοι τους χωρίζουν σε δύο ομάδες και ο καθένας αναλαμβάνει τη φροντίδα μιας ομάδας. Ξεχειμωνιάζει σε παρόμοια ενδιαιτήματα με αυτά που αναπαράγεται. Εγκαταλείπει τα υγρολίβαδα και τους βάλτους μόλις παγώσουν.
Τροφή
Τρέφεται κυρίως με υδρόβια έντομα και ασπόνδυλα τα οποία συλλαμβάνει βυθίζοντας το ράμφος του στη λάσπη. Αυτό το κάνει άλλοτε περπατώντας και άλλοτε από θέση στάσης βυθίζοντας το ράμφος διαδοχικά σε διάφορα σημεία σε ένα ημικύκλιο τριγύρω του.
Κυνήγι
Το συναντάμε σε υγρολίβαδα, ρυζοχώραφα, ρηχούς βάλτους και όχθες λιμνών. Το αναζητούμε είτε με σκύλο φέρμας, είτε περπατώντας μόνοι μας σε περιοχές όπου υπάρχει στάσιμο νερό, με μικρό βάθος και βλάστηση. Από τις καιρικές συνθήκες εξαρτάται αν θα ανεχθεί την παρουσία μας ή θα πετάξει από μεγάλη απόσταση. Επειδή η πτήση του γίνεται με ελιγμούς και είναι ταχύτατη απαιτείται μεγάλη ικανότητα στη σκόπευση. Χρησιμοποιούμε φυσίγγια με μεγάλες ταχύτητες και σκάγια Νο 8 – 9.
Ποιος σκύλος;
Όλοι οι σκύλοι φέρμας είναι κατάλληλοι για αυτό το κυνήγι αρκεί να μην είναι …ανισσόροποι. Οι ξέφρενοι καλπασμοί είναι επιζήμιοι και δεν έχουν θέση σε αυτό το κυνήγι στο οποίο χρειαζόμαστε ένα ισορροπημένο και …εγκρατή σκύλο. Προτιμότερες είναι οι ηπειρωτικές φυλές με τα Κούρτσχααρ και τα Ντρατχχααρ να έχουν, λόγω μεγέθους, την προτεραιότητα. Και τα Επανιέλ βέβαια θα αποδώσουν όμως οι μεγαλόσωμες φυλές θα δυσκολευτούν λιγότερο στα κανάλια και τα ποταμάκια που θα βρεθούν στο διάβα μας. Πέρα από την φέρμα, απαραίτητο είναι και το απόρτ που στο κυνήγι του μπεκατσινιού είναι πολύ-πολύ σημαντικό…
Πολύ καλά θα αποδώσουν και τα Σπρίνγκερ Σπάνιελ που εκ φύσεως κυνηγούν κοντα στον κυνηγό και σε ακτίνα βολής του όπλου. Βέβαια δεν φερμάρουν αλλά σε αυτό το κυνήγι η φέρμα μοιάζει και λίγο περιττή. Το Σπρίνγερ πέρα από το ξεπέταγμα θα φέρει και το κτυπημένο πουλί ακόμα και αν έχει πέσει στην αντίπερα όχθη του ποταμού ή της γκιόλας.
-Αυτονόητο είναι πώς στο κυνήγι του μπεκατσινιού ο σκύλος χρειάζεται χρόνο προσαρμογής και αρκετές εξόδους προσαρμογής. Ένας σκύλος όσο καλός και να είναι στην μπεκάτσα ή το ορτύκι θα αποδώσει ελάχιστα στους υδροβιότοπους αν δεν του δώσουμε χρόνο και ευκαιρίες να καταλάβει τα νέα του καθήκοντα.
