Οι λαγοί του Σεπτέμβρη…

κείμενο: Θανάσης Κυριτσάκας
φωτο: Ν. Φωτακόπουλος

Μετά από οκτώ μήνες ανάπαυλας για την έναρξη του λαγού, ένα αναλογικά μεγάλο διάστημα αποχής για τους σκύλους, θα πρέπει να επισημανθούν ορισμένα βασικά στοιχεία, ώστε να έχουμε μια καλή αρχή κυνηγοί και σκυλιά.

Τα τελευταία χρόνια, ο Σεπτέμβρης μπορεί κάλλιστα να θεωρηθεί καλοκαιρινός μήνας, δεδομένου ότι έχουμε υψηλές θερμοκρασίες με ζέστη και ανομβρία. Ο βασικότερος εχθρός κυνηγών και σκύλων είναι η ζέστη και η ξηρασία που επικρατεί και, δεδομένου ότι τα σκυλιά δεν έχουν τέλεια φυσική κατάσταση, παρ’ όλες τις προπονήσεις και εξόδους που μπορεί να είχαν μέχρι τώρα, πρέπει να προσέξουμε την οριακή εξάντληση που σίγουρα θα υποστούν, με όλα τα αρνητικά επακόλουθα για την υγεία τους.

Μετά τις 8 το πρωί και ο ήλιος χτυπάει αμείλικτα και δυσκολεύει αφάνταστα τα σκυλιά, ιδιαίτερα στη φάση της καταδίωξης.

Μπορεί τις πρωινές ώρες να υπάρχει μια αίσθηση δροσιάς, αλλά οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν ραγδαία μετά τις 8 το πρωί και ο ήλιος χτυπάει αμείλικτα και δυσκολεύει αφάνταστα τα σκυλιά, ιδιαίτερα στη φάση της καταδίωξης.

Είναι λογικό οι κυνηγοί να σκεφτούν σοβαρά αυτούς τους κινδύνους και να προτιμήσουν τουλάχιστον αυτόν τον μήνα τις ορεινές περιοχές από 1.000 μέτρα και πάνω, όπου οι θερμοκρασίες είναι κατά 10 βαθμούς μικρότερες γενικώς σε σχέση με τον κάμπο και τα χαμηλά υψόμετρα. και έτσι μπορούν να κυνηγήσουν σε καλύτερες συνθήκες. Συνήθως το άνοιγμα του λαγού, μας βρίσκει χαλαρούς και μπορούν να μας συμβούν πολλά απρόβλεπτα, γι’ αυτό ας έχουμε λοιπόν υπόψη τα παρακάτω:

Αποφύγετε το κυνήγι τις ζεστές ώρες της μέρας για να προφυλάξετε τα σκυλιά σας από ηλίαση και θερμοπληξία.

Μην εξαντλείτε τις σωματικές αντοχές των σκύλων σας και τις δικές σας φυσικά.

Να έχετε μπόλικο νερό μαζί σας.

Προσοχή στα φίδια. Να έχετε πάντα μαζί σας ένεση κορτιζόνης γρήγορης δράσης.

Προσοχή στις φόλες. Υπάρχουν πολλοί ασυνείδητοι και κακοί άνθρωποι. Να έχετε πάντα μαζί σας ένεση απομορφίνης. Αν δεν έχετε απομορφίνη, διαλύστε μπόλικο αλάτι στο νερό και δώστε το στον σκύλο να το πιει για να προκαλέσετε εμετό.

Προσοχή στα φυτοφάρμακα. Αποφύγετε χωράφια με βαμβάκια, καρπούζια κ.λπ., γιατί ψεκάζουν συνεχώς. Το έδαφος και τα φυτά είναι φορτωμένα με δηλητήρια, που η μυρωδιά τους και μόνο προκαλεί παρενέργειες. Να έχετε πάντα μαζί σας ένεση ατροπίνης.

Bλέπουμε πόσο δύσκολο είναι το έργο για έναν ιχνηλάτη να φέρει σε πέρας όλες τις φάσεις του κυνηγιού: ψάξιμο, πλησίασμα, ξεσήκωμα, καταδίωξη στις δύσκολες καιρικές συνθήκες του Σεπτέμβρη. Μην αφήνετε τα σκυλιά σας να πίνουν νερό από κανάλια και λακκούβες που γειτονεύουν με χωράφια καλλιεργήσιμα, ενδεχομένως να περιέχουν φυτοφάρμακα.

Δραστηριότητες…

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού που η νύχτα είναι σχετικά μικρή ο λαγός επεκτείνει τις δραστηριότητές του και κατά τη διάρκεια των πρώτων και τελευταίων ωρών της ημέρας.

Οι λαγοί επιλέγουν να ξεκουράζονται σε σημεία που έχουν καλή ορατότητα έχοντας πίσω τους έναν θάμνο, μια πέτρα, ακόμα και ένα αγκαθάκι. Αν όμως υπάρχει αρκετά ψηλό χόρτο, τότε το μόνο που κάνουν είναι να κάθονται κάτω διαμορφώνοντας μια μικρή κοιλότητα στη βλάστηση και να παραμένουν ακίνητοι.

Αυτή η συμπεριφορά του λαγού συμβαίνει μόνιμα στις αλπικές ζώνες, όπου υπάρχει μόνο ψηλό χόρτο με διάσπαρτους μικρούς βράχους και πέτρες, και συνεπώς τους βρίσκουμε εκεί σε ικανοποιητικούς πληθυσμούς, ιδιαίτερα το καλοκαίρι και το φθινόπωρο, πριν από τα πρώτα χιόνια, που οι καιρικές συνθήκες είναι ιδανικές για να μείνουν, να τραφούν και να γεννήσουν.

Πολλοί λαγοί βέβαια αυτή την εποχή προτιμούν τα σκιερά μέρη επιλέγοντας το δάσος, τη ρεματιά, τις πουρναριές, μικρούς κέδρους και έλατα, τούφες θάμνων, φτέρες.

Στον κάμπο που η ζέστη είναι πιο έντονη, ο λαγός προτιμάει τα μικρά δάση, καλυμμένες με βλάστηση ρεματιές, χέρσες εκτάσεις ανάμεσα στα καλλιεργημένα χωράφια, σε βαμβάκια που έχουν σταματήσει το πότισμα, κοντά σε τριφύλλια, ποτέ στα καλαμπόκια, γιατί συχνάζουν αλεπούδες και κάνουν θόρυβο τα φύλλα.

Αν και θεωρείται μοναχικό ζώο, προτιμά να βόσκει παρέα με άλλους λαγούς της περιοχής, επειδή είναι ευκολότερο να εντοπιστεί κάποιος κίνδυνος από τα πολλά άτομα παρά από ένα. Η περιοχή στην οποία κινείται ένας λαγός ποικίλει από 200 έως 1.000 στρέμματα.

Η προτίμησή του σε ανοίγματα του δάσους, σε θαμνότοπους και φυσικούς φράχτες εξαρτάται από την κλίση του εδάφους, την ποιότητα και ποσότητα της πυκνής φυσικής βλάστησης, τη δυνατότητα που του δίνεται να διαφύγει από τους διώκτες του και τη δυνατότητα να εκμεταλλευτεί αποτελεσματικά τα διαθέσιμα τροφής με τον ελάχιστο δυνατό κίνδυνο. Η τεχνική που έχει αναπτύξει ο λαγός για να αποφεύγει τους εχθρούς του είναι αξιοθαύμαστη.

Μπερδεύει τα ίχνη του με παραπλανητικές κινήσεις δεξιά – αριστερά, μπρος – πίσω, μέχρι να αποφασίσει να μείνει στο γιατάκι, το οποίο βρίσκεται σχεδόν πάντα κοντά σε μονοπάτια διαφυγής όπου μπορεί να τρέξει γρήγορα και ελεύθερα

Κοινωνικότητα…

Αν και είναι γνωστή η προτίμηση των λαγών να τρέφονται κατά ομάδες δεν δημιουργούν επικράτειες, δεν χρησιμοποιούν εντυπωσιακές τελετές για να προσελκύσουν τα θηλυκά, και δεν διαθέτουν χαρέμια με θηλυκά.

Ο ανταγωνισμός για τροφή είναι σπάνιος από τη στιγμή που υπάρχουν ποσότητες τροφής. Οταν μια καλλιέργεια εξασφαλίζει τροφή, αυτή είναι αρκετή για όλους τους λαγούς της περιοχής. Επειδή συνήθως, τα θηλυκά που είναι διαθέσιμα για αναπαραγωγή είναι λίγα για τα ενήλικα αρσενικά, ο ανταγωνισμός για ζευγάρωμα είναι έντονος επειδή οι αρσενικοί λαγοί είναι πολυγαμικοί.

Οταν αρχίζει η αναπαραγωγική περίοδος, τα αρσενικά ενδιαφέρονται πολύ για τα θηλυκά, την εποχή αυτή είναι συχνό φαινόμενο οι λαγοί να ακολουθούν ο ένας τον άλλο. Αυτή η συνήθεια των λαγών δημιουργεί πολλές δυσκολίες στην ιχνηλασία του σκύλου, μπορεί να τον μπερδέψει σοβαρά και να τον αναγκάσει να κάνει τα γνωστά «πισωγυρίσματα», δεδομένου ότι υπάρχουν δυο και τρεις ντοροί από αντίστοιχους αρσενικούς που ακολουθούν μια θηλυκιά. Δημιουργείται λοιπόν μια δαιδαλώδης κατάσταση ιχνών από διαφορετικούς λαγούς ταυτόχρονα, που μόνο ένα έμπειρο και άριστο σκυλί μπορεί να ξεκόψει τον ντορό του «ενός» λαγού και να πλησιάσει στο γιατάκι. Πολλές φορές ένας νεαρός λαγός πλησιάζει κάποιο θηλυκό και μένει μαζί του μέχρι την εποχή του οίστρου, όπου κάποιο κυρίαρχο αρσενικό θα τον κυνηγήσει μακριά και θα ζευγαρώσει με το θηλυκό. Ετσι παρατηρείται το φαινόμενο πολλοί αρσενικοί λαγοί να βρίσκονται κοντά σ’ έναν θηλυκό.

Γνωρίζοντας τις δραστηριότητες και τις συνήθειες του λαγού, βλέπουμε πόσο δύσκολο είναι το έργο για έναν ιχνηλάτη να φέρει σε πέρας όλες τις φάσεις του κυνηγιού: ψάξιμο, πλησίασμα, ξεσήκωμα, καταδίωξη και μάλιστα στις δύσκολες καιρικές συνθήκες του Σεπτέμβρη.

Μπορούμε λοιπόν να πούμε ευθαρσώς πως το κυνήγι του λαγού αναδεικνύει έναν ιχνηλάτη σκύλο στα ύψιστα κυνολογικά και κυνηγετικά επίπεδα…

Ο ΓΝΩΡΙΖΑΤΕ;

Οταν το θηλυκό φτάσει σε οίστρο, γίνεται δέκτης μεγάλης προσοχής από το αρσενικό, το οποίο το ακολουθεί παντού και μυρίζει διαρκώς το έδαφος πίσω του. Αν το θηλυκό ενοχληθεί πολύ, γυρίζει πίσω εκνευρισμένο και αφού σηκωθεί στα πίσω πόδια χτυπά το αρσενικό με τα μπροστινά του πόδια και δίνει την εντύπωση πυγμάχου που χτυπά με τα χέρια του.

Παλαιότερα επικρατούσε η άποψη ότι αυτή η συμπεριφορά, που εκδηλωνόταν κυρίως την άνοιξη, σήμαινε ότι δύο αρσενικά πάλευαν για τη διατήρηση της επικράτειάς τους, πράγμα το οποίο σήμερα έχει καταρριφθεί, μια και ο λαγός δεν εκδηλώνει επικράτεια.