Τα …άπαντα του λαγού (μέρος β)

Του Άγγελου Ποιμενίδη

Σεπτέμβριος 1962

Κάποιον κανόνα στερεοτυπίας, μπορούμε να πούμε, ότι κρατεί ο λαγός για το γιατάκιασμά του. Το γιατάκι του το θέλει δίπλα στους κατοικημένους χώρους, κοντά στα σπίτα και τους ανθρώπους. Αυτό το κάμνουν και άλλα θηράματα, διότι κοντά στους κατοικημένους χώρους υπάρχει τροφή. Ο λαγός όμως το κάμνει για ασφάλεια. Γιαυτό προσεγγίζει περισσότερο, έρχεται σχεδόν πάντα σε επαφή με τον άνθρωπο. Και αν ο άνθρωπος δεν τον προώριζε για το φούρνο, θα γινόταν σκυλάκι μας και μάλιστα ενοχλητικώτατο. Μήπως δεν μεγάλωσαν λαγούς, που τους έπαισαν μικρούς, μέσα στα σπίτια και έγιναν φόβητρο της γάτας, της κότας και άλλων οικόσιτων ζώων και των ανθρώπων του σπιτιού τρανός μπελάς, γιατί τους άρπαξαν το ψωμί από το χέρι και πηδούσαν πάνω στο τραπέζι και τους λέρωναν τα πιάτα;

Ούτε γιατάκια, ούτε παλάτια και βασίλεια θέλουν οι λαγοί μακρυά από τον άνθρωπο. Και παράδεισο να τους παραχωρήσεις μακρυά από τον άνθρωπο, θα τον εγκαταλείψουν. Αν το κάμνουν σήμερα αυτό, το κάμνουν από βία και ανάγκη. Μαύρισε το γυαλί τους από το κακό, το κυνηγητό μας, και πήραν τα μάτια τους και έγιναν καλόγεροι, μονιάδες σαν τ΄αγριογούρουνα. Τέτοιοι λαγοί φυσικά απόχτησαν άλλα χούγια εκεί στις ερημιές και ζούνε ακριβώς όπως τα ζαρκάδια. Ανάρια τα γιατάκια τους και μέσα στα πυκνά δάση που μόνο με τ΄αγρίμια έχουν να κάμουν και τους κυνηγούς δεν τους λογαριάζουν, γιατί σε τέτοια άξενα μέρη, σπάνια να βαρέσεις λαγό, με σκύλο φέρμας! Με γκέκα ίσως, αλλά το επίτευγμα είναι κάτι σαν επίτευγμα ζαρκαδιού, τσακαλιού, λύκου.

Τα γιατάκια…

ΠΕΝΤΑΚΟΣΙΑ λοιπόν γιατάκια ο λαγός και βάλε άλλα τόσα στον χώρο που ζει, την πατρίδα του, τον βιότοπο ή “βιοχώρο” όπως συνηθίζεται τώρα ο όρος, σκαρώνει για το ενδεχόμενο της προφύλαξής του, της ησυχίας και της διαφυγής.

Κάποια όμως στερεοτυπία κρατεί στις προτιμήσεις του για να σκαρώνει τα γιατάκια αυτά. Σ΄όλη την έκταση του βιοχώρου του, δεν απλώνει τα γιατάκια του. Δεν τα αραδιάζει όπου νάναι ή με τη γεωμετρική σειρά που σπέρνουν οι άθρωποι τα πράσα λόγου χάρη. Ο λαγός, μέσα στην περιοχή που ζει, μιαν έκταση π.χ. 3Χ3 χιλ/τρα, έχει προτιμήσεις από κληρονομιάς παρμένες και όχι από ατομική του καθενός ιδιοτροπία, να στήνει γιατάκια σε ωρισμένες πλαγιές, χωράφια, φράχτες.

Αυτούς τους τεκέδες, όλες οι γενιές των λαγών τους προτιμούν και είναι για μας δυσεξήγητο μυστήριο. Οι παλιοί έμπειροι κυνηγοί που κυνηγούσαν στερεότυπα τον λαγό και στα ίδια κυνηγοτόπια, ήξεραν τους τόπους αυτούς και τους έλεγαν: “εδώ κρατάει λαγός”. Εκεί έβαζαν τους σκύλους των και εκεί γύρω ξετρύπωναν το λαγό. Σε άλλο χώρο, λίγο παρακείθε όσο και να ψάξεις δεν θα βρεις λαγό.

Και η δική μου πείρα το εβεβαίωσε αυτό. Αν στη ζωή μου βάρεσα εκατό λαγούς, τους εχτύπησα ή τους έδωσα δρόμο από το ίδιο χωράφι ή παλιάμπελο ή πλαγιά ή θαμνωσιά, που και πέρσι και πρόπερσι και αντιπρόπερσι και προ εικοσαετίας, εκεί πάλι βρήκα και είδα λαγό.

Έχουνε φαίνεται οι λαγοί πολεοδομικές γνώσεις δικής των τεχνοτροπίας και χτίζουν τους καταυλισμούς τους εκεί και όχι αλλού. Τα μοναστήρια πάνω στα Μετέωρα και οι πολιτείες δίπλα στη θάλασσα και τα ποτάμια, για νερό και για πατρίδα. Τέτοιες ιδέες έχουν και ο λαγοί. Υπάρχουν μέρη που δεν κρατάνε λαγούς, όπως λέμε και ποτέ εκεί δεν συναντάμε γιατάκια, ενώ υπάρχουν χώροι που πάντα εκεί γύρω φωλιάζουν-γιατακιάζουν οι λαγοί στερεότυπα με πεντεδέκα γιατάκια εκεί γύρω.

Τα γιατάκια του ο λαγός δεν τα υπολογίζει, όπως εμείς τα σπίτια μας, για να τα τιμά και για να τα συγυρίζει. Θα καθήσει στο ένα μια-δυό βραδυές το πολύ και θα το εγκαταλείψει. Θα ξύσει στη γη με τα νύχια του, όπως η γάτα και σ΄ένα λεπτό θα σκαρώσει το γιατάκι. Μπορεί στην περιφέρεια ενός θάμνου να έχει τρία γιατάκια, για τα τέσσερα σημεία του ορίζοντος. Φοβάται τους ψύλλους, τα τσιμπούρια, τα κουνούπια και νομίζει ότι κάμνοντας πολλά γιατάκια, μπερδεύει τους ανεπιθύμητούς του για να του χάνουν τα ίχνη.

Πάντα καχύποπτος

Έτσι και συμβαίνει: Όταν οι σκύλοι ή οι κυνηγοί ξετρυπώσουν το λαγό από το γιατάκι του και δεν τον σκοτώσουν, ο λεβέντης αυτός λαγός έχει την έννοια ότι προδόθηκε και δεν ξαναπάει στο γιατάκι, παρά ύστερα από δέκα-είκοσι μέρες, όταν νομίσει ότι λησμονήθηκε το κάζο. Θα πάει να λαγιάσει σε άλλο γιατάκι του βιοτόπου του.

Μερικοί αφελείς κυνηγοί, όταν γνωρίσουν ένα γιατάκι λαγού, πάνε κάθε μέρα για να συναντηθούνε με τον αφέντη. Χάνουν τον κόπο τους, εκτός αν έχουν υπομονή να κάμνουν σαραντάμερο προσκύνημα. Άλλοι πάλι γνωρίζουν πέντε-δέκα γιατάκια και πηγαίνουν επίσης κάθε μέρα και τα χαιρετούν. Πολύ συμπτωματικά θα βρούνε το λαγό.

Όταν ο λαγός καταλάβει ότι ζητούνε το γιατάκι του και το καταλαβαίνει από τα καθημερινά ενοχλήματα και περπατήματα που κάμνουν οι άνθρωποι και οι σκύλοι γύρω του, αφήνει νωρίτερα το γιατάκι και δεν ξαναπάει.

ΤΟ ΓΙΑΤΑΚΙ του ο λαγός δεν το κάμνει για να βρει τάχα ασφάλεια, για χουζούρι, για μακάρια ξάπλα και ανάπαυση. Τέτοια πράγματα, λέει, είναι για τους ανθρώπους και τα μοναστήρια. Γνωρίζει καλά τη μοίρα του. Ξέρει ότι γι΄αυτόν δεν υπάρχει τόπος “πού την κεφαλήν κλίναι” και πάντα βρίσκεται “υπ΄ατμόν”.

Μια ή δυό φορές στη ζωή μου είδα λαγό στο γιατάκι να κοιμάται ξάπλα, δηλ. στα δίπλα σαν σε μαξιλλάρι και όχι στα τέσσερά του.

Αυτό μπορεί να γίνει στις μεγάλες μέρες του καλοκαιριού, που καίει ο ήλιος και όταν η γύρω φύση ησυχάζει. Κανόνας όμως είναι ο ο λαγός να λαγιάζει στο γιατάκι του, ζαρωμένος, μουλουχτός, με γουρλωμένα μάτια και πίσω τεντωμένα τ΄αφτιά και έτοιμος για άλμα, όπως ο αθλητής δρόμου ταχύτητος στην αφετηρία του και μπροστά στον αφέτη με το πιστόλι.

Η φυγή σώζει

Φυγή=ζωή για το λαγό. Να παλαίψει με το σκύλο ή του κυνηγού να προτείνει τα χαυλιά και ν΄απειλήσει μπορεί; Γιαυτό τα γιατάκια που είναι έτσι καμωμένα ώστε να του προσφέρουν άνετα, ανεμπόδιστα το πρώτο σάλτο του τινάγματός του και την ευκολία ύστερα να διαλέξει την κατεύθυνση της διαφυγής του σε όλα τα σημεία που θα προτιμήσει να διεξαγάγει την απόδρασή του.

Γιαυτό τα γιατάκια του δεν τα κάμνει στα βαθειά των θάμνων για να δυσκολεύεται να βγει αλλά γύρω-γύρω απ΄αυτούς, στην περιφέρεια σαν τις τουφεκίστρες των πολυβολείων.

Δεν αποκλείονται και τα γιατάκια στις θεόρατες και αδιαπέραστες βατσινιές και πουρναριές, στο βάθος τους όπου δεν μπορεί να μπει ο σκύλος. Αυτό γίνεται από λαγούς παλιούς, που ξέρουν καλά το περιβάλλον τους και ανοίγουν μόνοι τους στοές για τέτοια γιατάκια. Και είναι μόνιμα αυτά και οι λαγοί απ΄αυτά δεν ξετρυπώνουν ούτε με τα γαυγίσματα των σκύλων, ούτε και πέτρα αν ρίξεις.

Τέτοια γιατάκια έχουν και τα μικρά λαγουδάκια και ζαρώνουν τα κακόμοιρα ώρες μέσα, γιατί μόνο σε τέτοια άδυτα μπορούνε να έχουν ασφάλεια.

Όπως και νάχει το πράγμα, ο λαγός δεν είναι δασοδίαιτος και οι σφιχτούρες που είναι ύποπτες και τα σκιερά μέρη αντιπαθεί. Προτιμά χωράφια και χαμηλώθαμνα μέρη, με κέδρα προπαντός, πευκάκια χαμηλά, πουρναράκια, αστιβές, θυμάρια, αγκαθάκια, καλαμιές και σε ίση μοίρα τα οργωμένα χωράφια τα τελείως γυμνά και ακάλυπτα από βλάστηση.

δειτε : Τα …άπαντα του λαγού (μέρος α)