«Παγίδες» του βάλτου

κείμενο: Ζαφείρης Κινάλης

φωτο: Ν. Φωτακόπουλος

Μας αρέσει δεν μας αρέσει, το να… χάσει κανείς το έδαφος κάτω από τα πόδια του στο κυνήγι του βάλτου, είναι πολύ εύκολο να συμβεί.

Και άλλοτε αυτό μπορεί να είναι μια σχετικά «ανώδυνη» στιγμή από τις πολλές που συμβαίνουν στο κυνήγι για να έχουμε να διηγούμαστε στα χρόνια που θα ακολουθήσουν, άλλοτε όμως μπορεί να εξελιχθεί σε μια μεγάλη περιπέτεια με τραγικές συνέπειες…

Πολλές φορές περπατώντας μέσα στα νερά το πόδι σκαλώνει σε κάποιο κλαδί ή «μπατακώνει», μας φρενάρει και πέφτουμε. Το ίδιο συμβαίνει γλιστρώντας στις λάσπες ή στα βρεγμένα χόρτα του βάλτου. Αν πέσουμε σε νερά με μικρό βάθος, προσπαθούμε απλώς να μετριάσουμε την πτώση γονατίζοντας. Εάν βραχούμε επιστρέφουμε στο αυτοκίνητο ή στην καλύβα για να αλλάξουμε και να ζεσταθούμε, εφόσον το άναμμα της φωτιάς είναι δυσχερές ή αδύνατο.

Αν τα νερά είναι βαθιά (π.χ. κανάλι, λίμνη, ποτάμι), τότε γυρνάμε προς την όχθη να πιαστούμε όπως-όπως, για να μην βουλιάξουμε. Τα πολλά ρούχα στα πρώτα δευτερόλεπτα θα δημιουργήσουν άνωση, αλλά αμέσως μετά, όταν μουσκέψουν και βαρύνουν θα μας βουλιάξουν! Η κατάσταση είναι δυσάρεστη και προκαλεί πανικό στον κυνηγό. Συμβάλλει σε αυτό και το κρύο από τα παγωμένα νερά που θα παγώσει όλο το σώμα (θα μας κόψει αρχικά την αναπνοή). Με ψύχραιμες κινήσεις πρέπει να βγάλουμε το γιλέκο με τα φυσίγγια και όποιο άλλο βάρος κουβαλάμε. Αν τα νερά ρεματίζουν το εκμεταλλευόμαστε, ώστε με «κολυμβητικές» κινήσεις να πλησιάσουμε την όχθη. Οι μπότες (αν δεν είναι νεοπρέν που έχουν σχετική άνωση) όταν πάρουν νερό θα λειτουργήσουν σαν άγκυρα και θα μας τραβήξουν στον πάτο. Γι’ αυτό πρέπει οπωσδήποτε να απαλλαχτούμε απ’ αυτές.

Αν κολλήσουμε σε λάσπη, τότε η μπότα βεντουζάρει και χάνουμε την ισορροπία μας. Τότε εφαρμόζουμε το ρητό που λέγανε οι παλιοί: «το μπατάκι δώστο να φάει». Εννοούσανε πως αν «μπατακώσεις», δώσε …περισσότερο σώμα στην λάσπη! Γονάτισε δηλαδή για να μεγαλώσεις την επιφάνεια με την λάσπη, ώστε να μην βουλιάξεις περισσότερο.

Ετσι γονατιστά, σιγά-σιγά θα βγούμε… Αν μπατακώσουμε ξεφορτωνόμαστε όσο το δυνατό περισσότερο από το βάρος που κουβαλάμε, και αν δεν μπορούμε να αποθέσουμε το όπλο μας σε κάποιο στεγνό μέρος για να το ξεφορτωθούμε, το περνάμε χιαστί με τον αορτήρα στην πλάτη μας, για να μην μας εμποδίζει. Πάντα κουβαλάμε ένα σχοινάκι 15-20 μέτρα μαζί μας που μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε για τον εαυτό μας ή για κάποιον άλλον, ώστε να τον τραβήξουμε από τις λάσπες. Αν τα πράγματα παρόλα αυτά χειροτερεύουν, δηλαδή βουλιάζουμε συνεχώς ή δεν έχουμε κάποιον να μας βοηθήσει, δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να μεγαλώσουμε την επιφάνεια επαφής με την λάσπη: ξαπλώνουμε μπορστά και με χέρια και πόδια, προσπαθώντας να συρθούμε για να βγούμε!

Τα εφεδρικά ρούχα στο αυτοκίνητο και την καλύβα, είναι σαν τα σωσίβια στα πλοία: μπορεί να τα κουβαλάμε για πολύ καιρό και να μην τα χρησιμοποιούμε, αλλά μια μόνο φορά θα τα χρειαστούμε και πρέπει να τα έχουμε.

Τα περάσματα

Αποφεύγουμε να διασχίζουμε κανάλια, έστω και αν φαίνονται μικρά και ακίνδυνα, γιατί στη μέση τους μπορεί να βουλιάζουν. Προτιμάμε στην περίπτωση αυτή περάσματα που έχουν παλιές πατημασιές, που σημαίνει ότι κάποιοι περάσανε και δεν υπάρχει επομένως πρόβλημα. Αποφεύγουμε επίσης να περπατάμε στην άκρη ποταμιών με τρεχούμενα νερά, γιατί συνήθως υπάρχουν νεροφαγιές και το χώμα μπορεί να υποχωρήσει με το βάρος μας.

Ένα ξύλο θα μας βοηθήσει όταν περπατάμε σε νερά που δεν ξέρουμε, τόσο για να μας στηρίζει, όσο και για να δοκιμάζουμε το πέρασμα μπροστά μας. Στους παγετούς που οι επιφάνειες με νερά παγώνουν, αναγκαζόμαστε συχνά να περπατάμε πάνω στον πάγο. Πάντα πρέπει να δοκιμάζουμε αν αντέχει το βάρος μας, ενώ περπατάμε σέρνοντας τα πόδια μας για να μην γλιστράμε. Δεν πλησιάζουμε το κέντρο σε λίμνες ή κανάλια που ο πάγος είναι πιο λεπτός, ενώ αν πρέπει να το κάνουμε, περνάμε γρήγορα αποφεύγοντας να σταματήσουμε για να μην σπάσει ο πάγος. Αν πάλι από άγνοια μούμε σε μια τέτοια κατάσταση, ψυχραιμία… Αν σπάσει ο πάγος και πέσουμε στο νερό, συγκρατούμε το σώμα μας ανοίγοντας τα χέρια για να πιάσουν τον πάγο γύρω από την τρύπα. Όταν κατορθώσουμε να βγούμε, με αργές και προσεκτικές κινήσεις ξαπλώνουμε επάνω στον πάγο για να μοιράσουμε το βάρος και γλιστράμε προς το κοντινότερο ασφαλές σημείο. Πολλές φορές βαδίζοντας στα νερά ο πάγος είναι λεπτός και σπάει με τα βήματά μας. Γι’ αυτό πρέπει να προσέχουμε να μην μας κόψει την μπότα. Χρήσιμο είναι να χρησιμοποιούμε ένα ξύλο για να τον σπάμε μπροστά στα πόδια μας και να βαδίζουμε στα νερά ανοίγοντας μονοπάτι.

Σε πολλές περιπτώσεις με κακές συγκυρίες και λάθη, η βάρκα μπορεί να ανατραπεί ή ένα κομμάτι πάγου να την σπάσει και να πλημμυρίζει! Τότε ασχολούμαστε μόνο να σωθούμε εμείς οι ίδιοι και αδιαφορούμε για τον υπόλοιπο εξοπλισμό. Προσπαθούμε να προσεγγίσουμε κάποια όχθη κολυμπώντας αν είναι βαθιά τα νερά, ή βαδίζοντας αν είναι πιο ρηχά.

Αν δεν υπάρχει τίποτα κοντά, το πράγμα δυσκολεύει. Προσπαθούμε να ανάψουμε φωτιά, αν έχουμε στεγνό αναπτήρα και φυσικά καύσιμη ύλη τριγύρω (χρησιμοποιούμε βενζίνη από το ντεπόζιτο της εξωλέμβιας (αν το έχουμε) και για να το κάνουμε ακόμη χειρότερο υποθέτουμε ότι είμαστε βρεγμένοι, χωρίς φακό, τηλέφωνο, κοντινό καταφύγιο, και δεν έχουμε την δυνατότητα να ανάψουμε φωτιά για ζέστη και σινιάλο επιπροσθέτως είναι βράδυ και καταχείμωνο, τι κάνουμε; Τότε πράγματι είμαστε σε δύσκολη θέση από πλευράς επιβίωσης, η μόνη λύση να μετακινηθούμε για να μην παγώσουμε σε γνωστή κατεύθυνση, μέχρι να προσεγγίσουμε κάτι από τα παραπάνω ή μέχρι να ξημερώσει που θα αρχίσει η κίνηση από κυνηγούς.

Σε κάθε περίπτωση βέβαια θα πρέπει να σταμπάρουμε (σημαδέψουμε) το σημείο που συνέβη το ατύχημα, ώστε αργότερα να ανασύρουμε τυχόν βουλιαγμένα πράγματα.

Η βάρκα

Αν η βάρκα έχει μισοβουλιάξει και είναι γεμάτη νερά, να έχουμε υπόψη μας ότι δεν πρόκειται να πάει στον πάτο. Όλα τα πράγματα όμως μέσα σε αυτήν επιπλέουν και υπάρχει πιθανότητα να παρασυρθούν από τα νερά, γι’ αυτό τα ασφαλίζουμε όσο μπορούμε. Δένουμε τη βάρκα αν μπορούμε ή ρίχνουμε άγκυρα για να μην την παρασύρουν τα νερά, ή την ρυμουλκούμε με άλλη βάρκα αν είναι διαθέσιμη σιγά-σιγά μέχρι κάποιο σταθερό σημείο σε όχθη, για να μπορέσουμε να την αδειάσουμε και να την επισκευάσουμε (έστω και πρόχειρα).

Αν σε άλλη περίπτωση μας προδώσει η μηχανή και μας ξεσέρνει το ρέμα και ο καιρός, προσπαθούμε με τα κουπιά να κατευθύνουμε τη βάρκα. Το ποδαρικό της εξωλέμβιας (έστω και εκτός λειτουργίας), μπορεί να κρατήσει μια πορεία για να μην κάνουμε κύκλους παρασυρόμενοι από τα ρέματα. Αν δεν υπάρχουν κουτιά ή πουίνα, προσπαθούμε ρίχνοντας και μαζεύοντας την άγκυρα να πιάσουμε στεριά, για να ασχοληθούμε εκ του ασφαλούς με τη μηχανή. Αν αυτό δεν είναι δυνατό επειδή τα νερά είναι βαθιά ή δεν έχουμε άγκυρα, προσπαθούμε να φρενάρουμε όσο γίνεται την βάρκα με πλωτή άγκυρα και να περιμένουμε βοήθεια. Αν πάλι δεν έχουμε πλωτή άγκυρα, ρίχνουμε ένα σκοινί με μια λινάτσα ή ένα αδιάβροχο, ένα άδειο σακίδιο ή έναν κουβά, κάνοντας μια πλωτή άγκυρα εκτάκτου ανάγκης για να επιβραδύνουμε την πορεία της βάρκας.

Το ίδιο θα μας συμβεί αν από λάθος ή αμέλεια, μας πέσει η εξωλέμβια μέσα στο νερό. Η εξωλέμβια πρέπει να ασφαλίζεται με σκοινί ή αλυσίδα πάνω σε σταθερούς κρίκους στη βάρκα, αν δεν είναι ήδη βιδωμένη στον καθρέπτη της βάρκας. Αν μας πέσει στο νερό, αμέσως πετάμε μια σημαδούρα για να σταμπάρουμε το μέρος, ή βάζουμε 2-3 σημάδια στην όχθη για τον ίδιο λόγο. Αργότερα με την άγκυρα ή κάποιο δίχτυ θα προσπαθήσουμε να την περισυλλέξουμε…