Το μυστήριο της εκτροφής σκύλων (Α μέρος).

κείμενο: Δημήτρης Χριστοδουλάκης

φωτο: Ν. Φωτακόπουλος

Ίσως το πιο πολυσυζητημένο θέμα στους χώρους της κυνηγετικής κυνοφιλίας, είναι τα χαρτιά καθαροαιμίας. Ξεκινά από εκείνους που ισχυρίζονται ότι δεν κυνηγάνε τα χαρτιά αλλά ο σκύλος, οπότε αδιαφορούν για τα πιστοποιητικά καθαροαιμίας. Και καταλήγει σε εκείνους που ακόμα και το καλύτερο κυνηγόσκυλο να πέσει στα χέρια τους, εάν αυτό δε προέρχεται από εκείνα τα συγκεκριμένα αίματα που επιθυμούν, δεν… το εντάσσουν στο κουμάσι τους.

Εν αρχή… Φυσική επιλογή

Όταν πριν πολλούς αιώνες ο άνθρωπος κατάλαβε τη χρησιμότητα των σκύλων ως συνεργάτες στο κυνήγι του, άρχισε να τους εκτρέφει για αυτό το σκοπό. Αρχικά άφηνε τα θηλυκά να ζευγαρώνουν ελεύθερα στη φύση και διάλεγε εκείνα τα κουτάβια που ξεχώριζαν για τα κυνηγετικά τους προσόντα. Αυτή η μέθοδος, ακολουθούσε τη διαδικασία της «φυσικής επιλογής», που μελετήθηκε πολλούς αιώνες αργότερα από τους επιστήμονες. Η λογική της φυσικής επιλογής είναι απλή και πετυχημένη. Από μία αγέλη ζώων, το δικαίωμα στην αναπαραγωγή το κερδίζουν με τη δύναμη και το μυαλό τους τα κυρίαρχα σκυλιά, οπότε τα κουτάβια που γεννιούνται και επιβιώνουν, είναι τα δυνατότερα. Ας ονομάσουμε αυθαίρετα, αυτή τη κατηγορία εκτροφέων, «πρώτη κατηγορία».

2η κατηγορία Ζευγάρωμα εντός φυλής

Με τον καιρό, και όσο οι τρόποι κυνηγιού, εξελίσσονταν και διαφοροποιούνταν, οι εκτροφείς παρατηρούσαν ότι συγκεκριμένες ράτσες σκύλων απέδιδαν καλύτερα σε συγκεκριμένο τρόπο κυνηγίου. Άρχισαν μάλιστα να συνειδητοποιούν ότι η ανάμειξη διαφορετικών φιλών, σπάνια έδινε καλά σκυλιά. Είδαν δηλαδή ότι τα κουτάβια από ένα λαγωνικό και ένα ιχνηλάτη δεν ήταν ούτε πολύ καλά λαγωνικά, αλλά και ούτε και πολύ καλοί ιχνηλάτες. Αποφάσισαν λοιπόν να περιορίσουν την ελευθερία επιλογής συντρόφου της σκύλας τους σε σκύλους μόνο της ίδιας ράτσας.

3η κατηγορία Ζευγάρωμα προσόντων

Το σημαντικότερο βήμα στην εξέλιξη της κυνοφιλίας, έγινε από μια τρίτη κατηγορία εκτροφέων, πολύ πριν ο μοναχός Γκρέγκορ Μέντελ διατυπώσει τους περίφημους νόμους της Μεντελικής κληρονομικότητας. Κάποιοι λίγοι λοιπόν διορατικοί εκτροφείς, βλέποντας τις αρετές αλλά και τα ελαττώματα των κουταβιών τους, άρχισαν να συνειδητοποιούν ότι τις ίδιες αρετές αλλά και ανάλογα ελαττώματα, είχαν και οι πρόγονοι αυτών των σκυλιών. Άρχισαν έτσι να υποπτεύονται ότι εάν διάλεγαν προσεκτικά τους γονείς στα ζευγαρώματα τους, βασισμένοι στα προτερήματα αλλά και στα όσο το δυνατόν λιγότερα ελαττώματα, τότε οι πιθανότητες να παίρνουν καλά κουτάβια, αυξάνονταν αισθητά.

Τότε ήταν και η εποχή που πρωτοπαρουσιάσθηκε η ανάγκη καταγραφής του γενεαλογικού δέντρου των σκύλων (το pedigree όπως λέγεται σήμερα). Μετά από πολλές συζητήσεις, καθιερώθηκε ένας τρόπος καταγραφής του γενεαλογικού δέντρου των ζώων, που τελικά έγινε γενικότερα αποδεκτός και έτσι λύθηκε σε ένα μεγάλο μέρος το παραπάνω πρόβλημα.

4η κατηγορία Ζευγάρωμα με άλλη φυλή

Η τέταρτη κατηγορία εκτροφέων και φυσική εξέλιξη της τρίτης, δημιουργήθηκε όταν κάποιοι εμπνευσμένοι εκτροφείς, γνωρίζοντας πολύ καλά τι σκυλιά ζητάν, αποφάσισαν να κοιτάξουν πίσω και να δανειστούν με μεγάλη προσοχή κάποιες από τις συνήθειες των εκτροφέων της πρώτης κατηγορίας. Έχοντας λοιπόν μία συγκεκριμένη ράτσα σκύλων και γνωρίζοντας καλά τα προτερήματα αλλά κυρίως τις αδυναμίες της, ζευγάρωσαν τα θηλυκά τους με σκύλους άλλης ράτσας, που όμως είχαν σε υπεραφθονία τα χαρίσματα στα οποία υστερούσε η ράτσα των σκύλων τους.

Στη συντριπτική τους πλειοψηφία αυτά τα ζευγαρώματα οδήγησαν σε αποτυχίες. Το 1890 για παράδειγμα, γεννήθηκε ένα Πόιντερ με το όνομα Ντας, ο οποίος ήταν προϊόν διασταύρωσης Πόιντερ και Φόξχαoυντ. Ήταν μία εκτροφή του Συνταγματάρχη Θόρτον, που σκόπευε στην αύξηση της αντοχής των Πόιντερ. Ο σκύλος αυτός συνδύαζε όλες τις αρετές της ποιντερίνας του, με εκείνα τα θετικά στοιχεία που ήλπιζε να πάρει από τον Φόξχαουντ επιβήτορα. Οι αρετές του στο κυνήγι ήταν πέρα από αξιοθαύμαστες. Ο συνταγματάρχης κατενθουσιασμένος, έσπευσε να διαφημίσει την επιτυχία του, και όλοι οι εκτροφείς της εποχής εκείνης έσπευσαν να ζευγαρώσουν τις σκύλες τους με τον Ντας. Δυστυχώς όμως, ούτε ένα σκυλί δεν γεννήθηκε με τα προσόντα του πατέρα του Τα αποτελέσματα αυτού του λάθους είναι ορατά ακόμα και σήμερα, μετά από τόσα χρόνια. Η μειωμένη διάθεση για σταθερή φέρμα ,η τάση να κυνηγάνε ότι κινείται , η τάση να τρέχουν μόνο για να τρέχουν, η τάση να κάνουν υπερβολικά ανοίγματα στην έρευνά τους χωρίς να έχουν το νου τους στο αφεντικό τους, είναι αποτέλεσμα της άστοχης εκείνης γέννας.

Πάντως το εγχείρημα της τέταρτης κατηγορίας εκτροφέων, σε κάποιες ελάχιστες όπως είπαμε περιπτώσεις, και μετά από πολύ κόπο και αγώνα πολλών γενεών, κατάφερε να δώσει καλά κυνηγόσκυλα προορισμένα για εξειδικευμένο τρόπο κυνηγίου.

6η κατηγορία Ζευγάρωμα με νόμους γενετικής

Η έκτη και τελευταία κατηγορία εκτροφέων, είναι εκείνοι που καταφέρνουν να εκμεταλλευτούν τους νόμους και τους κανόνες της γενετικής, κάνοντας συγκεκριμένα και επιλεκτικά ζευγαρώματα ανάμεσα συνήθως σε συγγενικά σκυλιά, και διατηρώντας με προσήλωση τις ίδιες γραμμές αίματος. Από τα κυνοτροφεία αυτών των ανθρώπων βγαίνουν συνήθως σταθερά άξια σκυλιά, με μεγάλες ικανότητες. Βλέπουμε έτσι μερικές φορές σκυλιά από την ίδια γέννα να ανακηρύσσονται όλα διεθνείς πρωταθλητές και μεγάλοι γενάρχες, κι εμείς ζηλεύουμε τη τύχη αυτού του εκτροφέα. Στη πραγματικότητα, ο εκτροφέας αυτός έγραψε μόνος του τη τύχη του, μελετώντας καλά τα χαρτιά των σκύλων που επέλεγε για τα ζευγαρώματά του. Δεν είναι τυχερός αλλά συνετός.

Συνεχίζεται στο β μέρος